Milyonlarca insanı evlere hapseden pandemi sonrası bugünlerde tüm dünya normalleşme adımları atıyor. Bununla birlikte iş dünyasını ve toplumu eski düzenine döndürmek kısa zamanda pek mümkün görünmüyor. Yeni sürece alışmak, belli tedbirleri hayatın rutini haline getirmek hassas bir stratejiyi gerekli kılıyor. Şu anda, dünyadaki hükümetler ve kuruluşlar ikinci dalga tehlikesine karşı Covid-19 testi pozitif çıkan kişilerin temaslarını izlemek ve bu insanlara karantina uygulamak (aynı zamanda ülkeye yeni gelenler için) için teknoloji çözümleri üzerinde çalışıyorlar. Bu araçlar GPS, Bluetooth ve baz istasyonu da dahil olmak üzere konumu izlemek için çeşitli teknolojilerden yararlanıyorlar.
Singapur’daki TraceTogether örneği benzeri kişileri izlemek için bluetooth teknolojisi kullanılarak giderek artan sayıda uygulama geliştiriliyor Hong Kong’da, karantina altındaki kişilerin evlerini terk etmemelerini sağlamak için StayHomeSafe adlı bir uygulama bir bileklikle birlikte kullanılıyor.
Sadece reaktif değil proaktif tedbirlere de odaklanın
Pozitif hastalarla temas kurulan kişileri izleme ve karantina uygulaması, Covid-19 enfeksiyonlarını azaltmak için önemli yöntemler olmakla birlikte, bu yaklaşımlar proaktif değil reaktiftir. Bir kişinin koronavirüs testi pozitif çıkması bulaşmayı azaltmada etkilidir, ancak virüsü ilk anda yakalama riskini azaltmak için gerekli davranış değişikliklerini sağlamazlar. Uzmanlara göre bu reaktif önlemlere ek olarak, işletmeleri ve toplumu yeniden normalleştirmek için davranışları değiştirecek proaktif tedbirlere de ihtiyaç var. Proaktif önlemler, insanların Covid-19’un kendilerine ve topluma yayılmasını azaltma önlemlerine aktif olarak katılmalarını sağlar. Proaktif önlemler insanları kontrol altında tutar.
Davranışları değiştirmek için oyunlaştırmayı kullanma
Oyunlaştırmanın insanları, davranışlarını değiştirmeye teşvik ettiği ve motive ettiği kanıtlanmıştır. Her gün adımlarını sayan milyonlarca kişiye bakın. Oyunun insanların kilo vermesine, sigarayı bırakmasına, zindeliği iyileştirmesine, duruşunu düzeltmesine, kişisel finansı yönetmesine, ilaç almasına ve hafızayı iyileştirmesine yardımcı olmak için nasıl kullanıldığını bu sayfalarda da defalarca yazdık. Doğru oyunlaştırma teknikleri ile insanların hayatlarını iyileştirmek mümkün.
İnsanları kontrol altına alın
Oyunlaştırma, insanları sosyal mesafe ve iyi hijyen uygulamaları için teşvik ederek gelecekteki enfeksiyon riskini en aza indirmek için kullanılabilir. Örneğin bir mobil uygulama ile bluetooth teknolojisi kullanılarak etrafındaki hasta kişi sayısını saymak ve puanla ödüllendirmek, insanları sosyal mesafeyi uygulamaya teşvik etmek için faydalı olacaktır. Uygulamalar, daha riskli kişilerle daha fazla zaman harcamaya daha fazla ağırlık vererek daha anlamlı bir risk puanı almak için kullanıcılarının risk düzeylerini değiştirebilir. Bu uygulamalar insanları, kalabalık bir restoranda oturmak yerine arkadaşlarla parkta buluşup yürüyüş yapmak veya süpermarket kalabalık değilken alışveriş yapmak gibi daha akıllıca seçimler yapmaya yöneltir.
Tarama ile riski yönetin
Kişisel olarak Covid-19’a yakalanma riskini en aza indirgemek için düşük bir risk skoru tutmanın yanı sıra, binalara ve toplu taşıma araçlarına erişimde daha düşük riskli kişileri ‘ödüllendirmek’ adıma tarama yapmak için de kullanılabilir. Çin, insanların binalara ve hizmetlere erişmek için ‘rozetlerini’ veya QR kodlarını (yeşil, sarı veya kırmızı) kullandıkları ‘Sağlık Kodu’ adlı bir uygulamayı birçok şehirde uyguladı. Bu yöntem oldukça başarılı olsa da kredi derecelendirmesi daha ayrıntılı şekilde yapılırsa, orta riskli bireylerin süpermarketlere ve eczanelere girebilmesi, düşük risk puanına sahip insanların restoranlara ve spor salonlarına girebilmesi şeklinde geliştirilebilir. Sosyal uzaklaşma konusunda çok dikkatli olan ve çok düşük bir puan alan insanlar, yaşlı yakınlarını huzurevinde ziyaret etme şansına sahip olabilirler. Yüksek risk puanı olan bireylerin, herhangi bir binaya ve hizmete erişmesi daha zor hale gelir ve kişisel bir karantinaya zorlanmış olurlar.
Zorlukları azaltın
Oyunlaştırmayı bu süreçte kullanmada üstesinden gelinmesi kolay olan potansiyel dezavantajlar da olabilir:
1. Herkesin bir akıllı telefonu olmayabilir, ancak akıllı telefon yerine bir bluetooth izleyici kullanılabilir.
2. İş günleri boyunca insanlarla etkileşime girmek zorunda kalan sağlık çalışanları ve polisler için binalara ve ulaşıma eşit erişim sağlanması tehlikeli olabilir. Bunun çözümü, bu tür işçilere ‘sınırsız sağlık hizmeti’ sağlamaktır, böylece daha yüksek riskler kişisel bir tercih olmaktan çıkıp bir toplum maliyeti haline getirilmiş olur.
3. Gizlilikle ilgili kaygılar, tasarım ilkeleri yoluyla azaltılabilir. Avrupa’da, bir grup bilim adamı, teknoloji uzmanı ve sağlık uzmanı temas takibinde gizliliği korumakla ilgili yöntemler geliştirmek için çalışıyor. Oxford Üniversitesi tarafından yapılan bir anket, Avrupa’da telefonlarda kişi izlemeye yönelik uygulama yüklemek için geniş bir destek olduğunu gösteriyor.
4. Bu önlemler günlük yaşam üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğundan, risk puanlarını hesaplayan algoritmalarda şeffaflık, insanların algoritmaların adil ve tarafsız olduğuna güvenmesini sağlamak için önemlidir.
Teknoloji, temas izleme ve karantina zorunluluğu da dahil olmak üzere reaktif önlemler için tek ölçeklenebilir bir çözüm sunar. Ancak Covid-19 uygulamalarının tasarımcılarını virüsün yayılmasını artıracak davranışları değiştirmek için proaktif önlemler uygulamak için oyunlaştırmayı kullanmaya teşvik etmekte fayda var.
Ercan Altuğ Yılmaz – Gamfed Türkiye Temsilcisi
Yorumlar