‘Bir gün bir kitap okudum ve bütün hayatım değişti’ Orhan Pamuk’un coşkulu, lirik ve sihirli romanı “Yeni Hayat” bu sözlerle başlıyor. Yaşı müsait olanlar 10 yıl, 20 yıl, 30 yıl ve daha da önceki zamanları bir aklından geçirsin. Çok şey değişti, evet. Görüntünün, sesin kalitesi arttı mesela. Bilgiye erişim, iletişim, eğlence, iş, sosyal hayat, her şey bambaşka hâllere büründü. Peki, neydi başrol oyuncusu? Elbette teknoloji. Öyleyse, tam da bugünkü durumdayken, bir teknoloji kullandım ve hayatım değişti diyebilecek miyiz? Ben umutluyum.
İletişimin büyük bölümü pek yakında kablolardan kurtulacak. 3G’den beri mobil internet hızlarının katlanarak arttığı bir döneme girdik. 2020’den itibaren pratik kullanımı başlayacak olan 5G, şimdiye kadarki mobil bağlantı teknolojilerinden çok daha fazlasını vadediyor. Makinelerin evrimini tetikleyecek olan 5G’nin getirecekleri, tahminlerimizin ötesinde olabilir.
5G, kendisinden önceki mobil nesil teknolojileri gibi elbette hız ve kapasitede çok yüksek artışlar vadediyor. İndirme hızlarının saniyede 10-50 Gigabit’lere kadar çıkacağı öngörülüyor. 5G’nin hız artışına göre daha kritik olan yeniliği ise kapasite artışı getirecek olması. Bugün binlerce cihaz bir baz istasyonuna bağlanıyor ve sunulan kapasiteyi paylaşıyor. Ancak gelecekte özellikle IoT cihazlar ve M2M (makinelerarası iletişim) teknolojilerinin gelişmesi ile milyarlarca cihazın olduğu bir dünyaya gidiyoruz. 2020 yılında bir evde ortalama 500 sensörün çalışacağı tahmin ediliyor. Örneğin bir kilometrekare alan içinde bir milyon cihazın sorun yaşamadan veri alıp gönderebilmesi ancak 5G ile mümkün olacak.
Gerçek kişiselleştirme dönemi geliyor
5G’nin getireceği ultra hız ve kapasite, minimum gecikme süreleri ile birleşince kullanılan servislerin yetenekleri de tamamen yenilenecek. “Gerçek kişiselleştirme” dönemi olarak tanımlanan bu aşama, ancak 5G teknolojileri ile mümkün olacak. Bu şekilde örneğin siz sürücüsüz aracınızla ilerlerken bir mağazada ilgilendiğiniz bir ürünün indirimde olduğu bilgisini alacaksınız. Aracınız durup siz mağazaya girince cep telefonunuzda o ürünün hangi reyonda olduğunu görüp doğrudan oraya gideceksiniz. Ödemenizi yaparken indirim kuponunuz otomatik olarak kullanılacak. Ödemeyi yaptığınız anda aracınız çıkış kapısına doğru hareket ederek sizi almaya hazır halde bekleyecek. İşte bu süreçlerin milyonlarca kişi için anlık şekilde gerçekleşmesi ancak 5G teknolojileri ile mümkün hâle gelecek.
5G’nin vadettiği bir başka önemli özelliğin de “slicing” denilen şebeke kapasitesinin bölümlenerek sunulabilmesi. Bu özellik sayesinde bir bina içerisinde farklı katlara veya aynı evin içerisinde farklı odalara dahi, o alanda kullanılan servislerin ihtiyacına uygun şebeke özellikleri ayrılabiliyor. Örneğin; salonda bulunan ve internet üzerinden 4K yayınların izlendiği televizyon için yüksek hız, odalardaki gaz ölçümünü yapan sensörler için düşük gecikme süresi veya mutfaktaki su ısıtıcıyı kontrol etmek için daha düşük hız ayrılabilecek. Böylece farklı ihtiyaca göre ihtiyaç duyulan kaynak ayrılabilir hale gelecek.
Günümüzde her ne kadar hareket halindeyken akıllı cihazlarımızı sorunsuz kullanıyor olsak da, ulaşım araçlarının her geçen gün hızlanması bu alanda yeni çözümlere ihtiyaç duyulmasına neden oluyor. 5G ile birlikte artık saatte 500 km ve üzeri hızlarda hareket halindeyken bile kesintisiz iletişimi mümkün hâle getirecek. Böylece özellikle yeni nesil hızlı trenlerde seyahat ederken dahi akıllı cihazlar iletişimlerine kesintisiz olarak devam edecekler.
Pili bitmeyen sensörler ile enerji minimizasyonu
5G’nin getireceği yeniliklerden bir başkası da minimum enerji kullanımı tarafında olacak. 5G ile birlikte yıllarca pili bitmeyen sensörlerin hayatımıza girmesi bekleniyor. Akıllı cihazlar 5G şebekesi sayesinde daha verimli pil kullanımına sahip olacaklar. Bu da 5G teknolojilerinin kullanılması ile birlikte enerji kullanımında yüzde 90’lara varan tasarruf mümkün hâle gelmesini sağlayacak. Yayıncılık da çok önemli bir yol kat edecek 5G ile. Örneğin bir futbol karşılaşmasını izlerken farklı kameralar arasında geçiş yapabilecek, futbolcuların formasına eklenen kameraların görüntülerini de anlık görüntüleyebileceğiz. Üstelik bu görüntüler kesintisiz ve 4K çözünürlüğünde olacak.
5G makineler arasındaki yüksek iletişimle fark yaratacak
Yazının ilk bölümünde 5G teknolojisiyle birlikte gecikme probleminin neredeyse ortadan kalkarak 1 milisaniyeye düşeceğinden bahsetmiştim. 5G ile birlikte geleceğin akıllı şehirlerini oluşturacak ulaşım, eğitim, sağlık, güvenlik, enerji, haberleşme ve diğer katmanlar, akıllı şebeke altyapısıyla desteklenecek. Günlük hayatımıza gözle görülür farklılıklar katacak bu gelişme, iletişimi hem daha hızlı hem de yeni olanaklarla zenginleştirecek. Cihazların donanım ve yazılımlarındaki gelişmeye ayak uyduracak bağlantı teknolojisi sayesinde hayal gibi uygulamalar gerçek olacak. Günümüzde emekleme aşamasında olan çeviri yazılımları gerçek zamanlı ve sesli hâle gelecek. Siz konuşurken aynı anda çevirerek karşı tarafa onun bildiği dilden çeviri yapacak; aynı şekile onun dilinden de size çevirecek. Veya uzakta olduğunuz biriyle günümüzde görüntülü veya sesli kurduğunuz iletişime “dokunma”yı eklediğinizi düşünün. Birbirinize uzaktan dokunacak ve hem dokunmayı hem de dokunulmayı hissedebileceksiniz. Giderek kusurlarının giderilmesiyle, bu tarz uygulamalar hem dünyayı daha fazla birleştirecek, hem de yeni yaşam tarzının kapılarını aralayacak.
Şimdiye kadar kullandığımız mobil bağlantı teknolojileri, biz insanları mobil cihazlarımız üzerinden birbirimize bağlıyordu. 5G ise daha çok makineler arasındaki yüksek iletişimle fark yaratacak.
Erdal Kaplanseren, Gazeteci
Yorumlar