Skip to main content

Ortadoğu’nun Silikon Vadisi olmaya kim yakın?

Türkiye, İstanbul’u Ortadoğu’nun finans merkezi yapma vizyonunundan sonra, bir de İstanbul’u Avrasya bilişim ‘hub’ı, geçiş ve merkez noktası yapma hedefini bakanlık seviyesinde açıkladı, ciddi rakip yok sanıyoruz galiba.

“1 Arda Turan, 96 tane Andorra milli takımı ediyor” diye gazete haberleri yapıp dünyanın en refah içinde yaşayan toplumlarından birini, sadece 85 bin kişilik bir ‘kasaba-ülke’ diye, diğer küçük ülkelere yaptığımız gibi aklımızca tiye aldık, rakip görmedik.

O zaman İsrail ile gerek “One Minute” gerek Mavi Marmara gemisinde yaşananlarla ilgili gergin dönemlerde tepki çekmesin diye değinmediğim bir karşılaştırmayı daha da geciktirmemeli! Türkiye, İstanbul’u Ortadoğu’nun finans merkezi yapma vizyonunundan sonra, bir de İstanbul’u Avrasya bilişim ‘hub’ı, geçiş ve merkez noktası yapma hedefini bakanlık seviyesinde açıkladı, ciddi rakip yok sanıyoruz galiba.

Google, 8 milyon nüfuslu İsrail’de Waze uygulamasını geliştiren şirkete 1 milyar ABD doları yani 2 milyar TL olarak değer biçip satın aldı. Bu, Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD) verilerine göre 2012’de ‘yazılım ve hizmet’ kaleminde 665, ‘savunma sanayi’ kaleminde 261, toplam 926 milyon TL’lik ihracatımızın iki katından fazla! ‘Şirket değeri’ örneği verecek olursak ise, yazılım sektöründe nazar boncuklarımızdan biri Logo Yazılım’ın borsadaki hisse fiyatından hareketle değeri 115 milyon TL seviyelerinde…

OECD’nin incelediği 44 ülke arasında ihracatında ‘Yüksek Teknoloji’nin payı en düşük 4. ülkeyiz, yüzde 4,5 oranı ile. İsrail’in 100 milyar dolarlık ihracatı içinde ise bu oran tam yüzde 25! Daha katı bir yüksek teknoloji tanımı yapan Dünya Bankası’na göre ise Türkiye’nin ihraç mallarının sadece yüzde 2’si bu grupta sayılabilir, üstümüzdeki ülkelerden örnek vermeye elim gitmiyor.

TÜBİSAD’a göre telekom şirketlerindeki her türlü eleman da dahil teknolojide 154 bin çalışanımız var, 8 milyoncuk İsrail’deyse yüksek teknoloji alanında 230 bin çalışan var. 230 bin içinde mutlaka yabancılar da az değildir, ama bu da farklı kültürler, çalışma ve yaşam biçimlerine davetkâr olmayı gerektiriyor.

Ordu bile inovasyon kaynağı

Waze 2013’te satılan tek İsrail internet şirketi değil. Bu yıl Intucell’i Cisco 475, ScaleIO’yu EMC 250, dbMotion’u Allscripts 235 milyon dolara aldı. En taze haber; Facebook’un 100-200 milyon dolar arası bir bedelle Onavo’yu alması! Bu dördünden de 1,2 milyarlık dolarlık yabancı sermaye girişi elde etti İsrail girişimcileri ve ekosistemi.

“Start-Up Nation” yeni değil ama tavsiye edilir, zira kişi başına en çok girişim sermayesi çeken ülke olan İsrail uzun süredir merak ediliyor. Enteresan olansa şu, en az 2 yıl süren çoğunlukla zorunlu askerlik sistemi, piyade yetiştirmenin ötesinde gençlere üniversite kalitesinde eğitim veriyor. Google ve Facebook’un toplamından daha büyük bir veri merkezine sahip olduğu düşünülen ‘bilgi sistemleri eğitim akademisi’ çok popüler! Düşmanların hareketleri, mesaj ve sinyal trafiğini yakalayıp anlamlandıran, analiz eden algoritmalar geliştirmek üstüne çalışan sayısız genç orduda kariyerlerine devam etmeye davet edilmezlerse bu birikimlerini mesela ilaç sektöründeki denek verilerinde, trafik yoğunluğu analizinde, perakende, hızlı tüketim sektörlerindeki alışverişlerde, yani “Büyük Veri” oluşturan alanlarında yenilikçi çözümler üretmede kullanmaya başladı ve bu girişimler yüksek değerli şirketlere dönüşüyor.

Biz ise tam bugünlerde Çin’den füze savunma sistemi alıp NATO ile uyumlu çalıştırırken ‘öğrenmeyi’, ‘özgür seçim yapabilmeyi’ tartışıyoruz.

“IBM, Google, Microsoft, EMC, Intel, General Electric, eBay, Cisco gibi devler niye Türkiye’de değil İsrail’de araştırma merkezi açma yatırımı yapıyor,” diye sormamızın zamanı geçiyor.