Dünyanın güç ve ekonomi odağı yüzyıllar içinde Asya’dan Avrupa’ya, ardından Birleşik Krallık’ın yükselişiyle biraz daha batıya kaydı, 20. yüzyılın ikinci yarısı ise ABD’nin kültürel ve ekonomik üstünlüğüyle geçti. Fakat Çin ve Hindistan toplam 2,6 milyar nüfusa sahip, Asya’da piramitin tabanı çok geniş ve tabandakiler artık orta sınıf denilen gruba yaklaşıyor. Müslüman ülkeler Endonezya ve Pakistan, Türkiye nüfusunu sırayla 3 ve 2’ye katlıyorlar. Dünya ekonomisininde tekrar Doğu yükseliyor.

Üstelik Türkiye olarak pek çok açıdan Asya ülkeleri ile toplumsal, kültürel yapıda benzerliklerimiz olduğu gibi ekonomik gelişmede de aynı aşamalardan geçiyoruz. Hep Batı’yı takip etmek sağlıklı bir değerlendirme tabanı sunmuyor, hem de fırsatları kaçırmaya neden olabiliyor.

19 milyar dolara satın alınan WhatsApp’ın kullanıcı sayısını Asya merkezli Line birkaç ay içinde geçecek, Çinli e-ticaret devi Alibaba, 25 milyar dolarlık hisse satışıyla tarihteki en büyük halka arzı gerçekleştirdi, şirketin yazı yazılırken değeri, Koç Holding’in piyasa değerinden yaklaşık 20 kat büyük, 217 milyar ABD doları idi.

Asya’da kendine benzer dinamikler bulmak hiç de zor değil

En büyük kıta, milyarlarca nüfus, sayısız kültür. “Neresinden tutmalı ki” diye kolay pes etmemeli, ya da burun kıvırmamalı. Geçtiğimiz ay İstanbul’da Webit, Startup Istanbul ve Webrazzi etkinlikleri vardı. İlk ikisindeki girişimcilik bölümlerinde Türkiye’nin doğusundaki ülkelerden pek çok ‘startup’ dinledik. Yakın coğrafyada İstanbul’un görünürlüğü artıyor, ama yabancı yatırımcılar ve danışmanların da dediği gibi artık Türk girişimler de hedef ülkeler seçip birkaç ülkeye birden oynayıp ölçek büyüklüğü, esnekliği yakalamaya çalışmalı.

Hangi alanda çalışıyorsanız o pazarın dinamikleri, tüketici ve kültürel yapısını analiz edin ve benzer dinamikleri olan ülkeleri arayın. Katma değeri yüksek veya iş modelinde ucuz/bedava fiyatlama olanağı olmayan bir hizmet modelinin Türkiye’de hedef kitlesi aslında dar. Benzer nüfus büyüklüğü ve Marmara ile Batı İç Anadolu’ya benzer gelir dağılımı olan Malezya, Tayvan, Singapur hatta Lübnan ve çevrelerini incelemeye değer.

Öte yandan Türkiye’de nüfusun yüzde 30’u kişi başı yıllık 7 bin doların altında gelir elde ediyor, Çin ve Hindistan’ın nüfusları pazar hacmini büyüttüğünden uygulanabilir örnek daha az olsa da feyz alınacak çok proje var; özellikle Vietnam, Filipin takip edilecek pazarlar olabilir. Filipin’de alternatif ödeme, anında mesajlaşma alanında satın almalara en son mobil oyun alanında Temmuz’da bir halka daha eklendi. Ekonomik benzerlikler dışında örneğin Müslüman ülkelerdeki teknoloji ekosistemi de takip edilebilir…

Bir diğer örnek oyunlar: Türk gençleri Batı’dakinin aksine “premium içerik”, video, pahalı uygulamalar indirmeye sıcak olmasalar da oyunlar için harçlıklarını harcamaya Asya’dakiler gibi oldukça meyilliler. Yahoo! üç, Google, Facebook, Apple geçen yıl birer oyun yatırımı yapmış olsa da 2013’de oyun sektöründeki en büyük 10 satın alma veya şirket ortaklığının 9’u Asyalı firmalarca gerçekleştirildi! Tango, KakaoTalk, WeChat, Line gibi anında mesajlaşma uygulamalarına entegre edilen veya bunlardan dağıtılan oyunlar çok çok hızlı büyüyor ve yeni fırsatlar sunuyor. Çinliler BuKombin’imizi keşfedip ortaklıkla Çin’e taşırken geri kalanlarımız sadece güneşin batışını seyretmeyelim, biraz erken uyanıp doğuşunu kaçırmamaya çalışalım…