Brand Week İstanbul’un üçüncü gününün en fazla ilgi çeken sunumlarından biri bilim insanı Prof. Dr. Feryal Özel idi. Konuşmasını bilim insanı olma yolculuğunun nasıl başladığına ilişkin detaylarla başlayan Özel, hayatını adadığı astofizik kariyerine girişi şöyle dile getirdi: “Çocukluğumdan itibaren evrenle ve insanla ilgili merak edilen soruların peşinden gidiyorum. Karadelikler, galaksiler ve diğer gezegenler… “En çok da maddenin yapısında ne var?” ilgimi en fazla çeken soru oldu. Ve tüm bu sorular günün birinde karadeliklerde kesişti.”
Sunumunun devamında karadeliğin ilk kez görüntülemesi üzerine yapılan çalışmayı nasıl gerçekleştirdiklerine dair detayları aktaran Feryal Özel, bu zor ve heyecan verici bilimsel süreçte ilk attıkların adımın karadeliği görüntüleyebilmek için en uygun yeri seçmek olduğunu belirtti. Ve bunun için de var olan en büyük karadeliklerden birinin yer aldığını tahmin ettikleri M87 gezegenine odaklandıklarının altını çizdi. Özel bu deneyi ve elde edilen başarıyı anlatmaya şöyle devam etti: “ M87 gezegeninin merkezinde büyük bir karadelik olduğunu tahmin ediyorduk. Buradaki enerjinin kaynağının ne olabileceği bize bu konuda ipucu veriyordu açıkçası. Ancak şu vardı ki bahsettiğimiz gezegen bizden 55 milyon ışık yılı uzaklığında ve bize algımızın ötesinde bir küçüklükte idi. Dolayısıyla burayı görüntülemek için bize iyi bir teleskop gerekiyordu.”
Dünyayı teleskop olarak kullanmak
Tabii bu teleskop sıradan bir teleskop olmayacaktı. Öyle ki teknik olarak bu çekim için ihtiyaç duyulan teleskop dünya büyüklüğünde olmalıydı. Dünya büyüklüğünde bir teleskop bulmak imkansız olduğundan deneyi yürüten ekip, dünyanın çeşitli yerlerine teleskoplar yerleştirip alınan tüm sinyalleri aynı anda kaydetti. Diğer bir deyişle dünyayı teleskop olarak kullandı. Bu süreçte Alpler’den Hawai’ye Arizona’dan Güney Kutbu’na kadar uzanan bir ağ kuruldu ve toplanan tüm veriler bir mozaik gibi birleştirilip tüm dünyaya heyecan veren o karadelik fotoğrafı elde edildi.
“Devamlı öğrenin ve öğretin”
Feryal Özel, sunumunun son bölümünde tüm bu sürecin kendisine kattıklarından yola çıkarak iş dünyasına dair bazı tavsiyelerde bulundu. Eldeki kaynaklarını iyi kullanmanın önemli olduğunun altını çizen Özel, bununla birlikte önümüze çıkan fırsatları değerlendirmenin de bir o kadar önemli olduğunu belirtti ve şöyle devam etti: “Bilimde başladığınız bir işin sonucunu kestirmeniz çoğu zaman mümkün olmaz. Bazen hiç sonuç alamayacağınız bir çalışma sizden bir ömür bile götürebilir. Bu benim bilim insanı yolcuğumdaki en önemli çıkarımlardan biri. Bir diğeri ise artık her şeyin global olduğu gerçeği. Bizim karadelik görüntülüme deneyimiz mesela. 20’den fazla ülkenin dahil olduğu bu deneyin sonuçları da tüm dünya tarafından ilgi gördü. Bir üçüncüsü ise veri çağıda olmamız, hepimiz elbette bunun farkındayız. Ama bizim deneyimiz veri hikâyesini bir adım ileri götürdü. Biz tüm bu süreçte 5 petabyte veri topladık. Sadece bu veriyi kaydetmek için kullandığımız disklerin ağırlığı yarım tondu. Tüm bu veriyi Google Cloud’a aktardık ve oradan dünyanın birçok yerine yayıldı. Bir diğer çıkarımım teknolojiden yararlanmanın önemli olduğu. Ama ihtiyacınız olan ihtiyacınız olanı tespip etmek. Örneğin bizim deneyimizde çok büyük simülasyonlar için süper bilgisayarlara ihtiyacımız vardı. Bunun için ben 2 milyon dolarlık bir bilgisayar kurdum. Ve son olarak devamlı öğrenin ve öğretin, kendinizi yenilemekten asla vazgeçmeyin.”
Yorumlar