Dijital dönüşüm, bir şirketin değer önerisini yeniden düşünmeyi ve ilgili tüm boyutlara gereken dikkati veren bütünsel bir bakış açısıyla ona doğru ilerlemeyi gerektiren bir yolculuk. Şirketler için bu yolculuk boyunca belki de en önemli motivasyon unsuru ilerlemeyi yani dijital olgunluk seviyesini ölçümleyebilmek. Dijital dönüşüm odaklı yönetim danışmanlığı hizmeti veren Digitopia geliştirdiği Dijital Olgunluk Endeksi (DMI) ile son bir sene içinde, dijital dönüşümün önemi ve aciliyetinin farkında olan 67 şirketin dijital olgunluk seviyesini ölçtü. Çalışmaların sonucunda, çeşitli sektörlerde ve farklı büyüklüklerde olan bu şirketlerin dijital olgunluk seviyelerinin nerede olduğu, başarılı olanların ortak olarak neler yaptıklarını, bilgi eksikliği olan şirketlerin bu eksikliklerinin kaynağını ve olgunluk seviyesi görece düşük olan şirketlerin hangi alanlar üzerinde yoğunlaşmaları gerektiği tespit edildi. Digital Age’in bu ayki kapak dosyasında bu çalışma kapsamında Türkiye’nin dijital olgunluk karnesine dair detayları sayfalarımıza taşıdık.
Günümüzde artık her birey, her kurum, hatta her ülke bir dijitalleşme süreci içinde. Çalışanlarımızın akıllı telefonları var. Öğrencilerimizin tabletleri, fabrikalarımızın büyük sistemleri var. Tedarik zincirleri uçtan uca dünya çapında entegre ediliyor. Bundan kaçış yok. Dijitalleşmeden herkes payını alacak. Hazırlıklı ve bilinçli olanlar ise, bu değişimi yelkenlerine rüzgar yapacak. Hazırlıksız olanlar veya menfi bakanlar büyük zarar görecekler. Hatta mevcudiyetleri tehdit altına girecek. Daha önce değişime ayak uyduramamış o meşhur lider kurumlar gibi.
Peki dijitale doğru zamanda doğru yatırımları yaparak çağa ayak uyduran firmaların bu dönüşüm yolculuğunda ne aşamada olduklarını ölçmenin evrensel bir yolu mümkün mü? Dijital dönüşüm odaklı yönetim danışmanlığı hizmeti veren Digitopia’nın geliştirdiği ‘dijital olgunluk’ isimli ölçü birimi bu bağlamda sorumuza güçlü bir cevap niteliğinde.
Dijital olgunluğunuzu bilirseniz neleri düzelteceğinizi de bilirsiniz
Digitopia’nın geliştirdiği modelde dijital olgunluk seviyesinde Türkiye’de şu an için en üst ‘dijital’ mertebe seviyesi ‘5’ . Buralara ulaşmak sektörüne, temposuna, stratejik yatırımlarına ve yeteneklerine göre 10- 20 yıl sürecek. Daha sonrası için de 6’dan 10’a kadar devam edecek bir skala üzerinde Digitopia’nın Ar-Ge faaliyetlerinin devam ettiğini dile getiren Digitopia’nın Kurucusu Halil Aksu dijital olgunluk modelini şöyle anlatıyor: “Dijital olgunluğunuzu bilirseniz, nerede olduğunuzu, neleri düzeltmeniz gerektiğini, ne tür yetenek ve yatırımlarla nasıl bir eforla ne kadar sürede nerelere gelebileceğinizi, nesnel bir zeminde konuşabilir hale geliyorsunuz. Yoksa tartışmalar son derece göreceli ve havada kalabiliyor. Amiyane tabirle “kime göre, neye göre…”
Digitopia son bir sene içerisinde Türkiye’de farklı sektörlerden 67 şirketin dijital olgunluk seviyesini ölçtü. Buna göre ölçülen şirketlerin dijital olgunluk ortalamasının 5 üzerinden 2,7 seviyesinde olduğunu tespit edildi. Bu bağlamda dijitalleşmede gidilecek çok yol olduğu aşikar ancak bu noktada eminim sizin de aklınıza gelen bazı sorular vardır: Örneğin 2,7’lik ortalama belirlenirken nasıl bir yaklaşımdan yola çıkıldı? Hangi bulgular elde edildi? Dijital olgunluk seviyesindeki dalgalanmanın sektörel dağılımı nasıl? Gelin şimdi bu çalışmanın detaylarına bakalım.
Dijital olgunluğun altı temel bileşeni
Bu çalışmada bir kurumun dijital olgunluğu altı bileşen üzerinden ele alındı. Müşteri, Operasyonlar, İnsan, Teknoloji, İnovasyon ve Yönetişim. Bu bileşenlere kısaca göz atalım.
Müşteri Bileşeni: Kurumun kapsayıcı bir müşteri deneyimi stratejisinin olmasını, ürünlerin, hizmetlerin, süreçlerin müşteri deneyimi gözetilerek tasarlanmasını, müşterilere daha iyi hizmet sunmak için verinin verimli kullanılmasını içerir. Dijital çağın bilgili, talepkar ve güçlü müşteri profiline anlamlı teklifler sunarak mükemmel deneyim yaşatabilmek, çağın liderlerinin öne çıkan bir yetkinliğidir.
Operasyonlar Bileşeni: Üretim, tedarik, satış, pazarlama, bütçe, karar verme vb. süreçlerin ne kadar otomatik işlediğini, birbirleriyle ne kadar entegre olduğunu ve ne kadar yalın olduğunu gösterir. Dijital çağın ayakta kalan ve öncü şirketleri, süreçlerini verimlilik ve üretim odaklı işletebilen şirketler olacaktır.
İnsan Bileşeni: Kurumdaki iş yapış biçiminin, çalışma ortamının, kültürün ve yetkinlik setinin dijital çağın gereksinimleri ile uyumunu ve kurumun çevikliğini değerlendirir.
Teknoloji Bileşeni: Donanım, yazılım, altyapı, güvenlik, veri yönetişimi, bilgi yönetimi vb. alanlardaki yapılanma, firmanın dijital dönüşüm sürecinde ne kadar hazır ve çevik olduğunu gösterir. Teknolojik altyapının iş sonuçlarına katkı sağlayacak şekilde tasarlanmış ve gelişmiş olması kritik öneme sahiptir.
İnovasyon Bileşeni: Rakiplerin ve sektörün dışında yapılanları takip etme, sektör dışı oyuncularla iş birliği yapabilme ve ekosistem oluşturma becerisini, yeni fikirler geliştirerek hayata geçirebilme iştahını ve yetkinliğini gösterir. Dijital çağda katma değer üretmenin önemli bir bileşenidir.
Yönetişim Bileşeni: Firmanın karar alma mekanizmalarının, başarı metriklerinin, bütçe yönetiminin dijital dünyanın gerektirdiği yüksek performansa ne kadar katkı sağladığını değerlendirir.
Dijital dönüşümde liderler ve geride kalanlar arasında fark büyük
Bu bileşenlerden yola çıkılarak dijital olgunluğunu ölçülen şirketlerin ortalama olgunluk skoru 2,7 seviyesinde. Bu seviye, dijital dönüşüm konusunda ortak bir farkındalığın oluştuğu, belirli bir düzeyde yatırım yapıldığı ve çeşitli dijital yetkinliklerin geliştirildiği anlamına geliyor.
Dijital olgunluğun bileşenleri ele alındığında, şirketlerin teknoloji ve yönetişim alanlarında nispeten daha iyi durumda olduğu görülüyor. Müşteri ve inovasyon bileşenlerindeki olgunluk skorlarının ise diğer boyutlarla karşılaştırıldığında daha düşük olduğu dikkat çekiyor. Öte yandan, dijital dönüşümün liderleri ile dönüşümde geride kalan şirketler arasında önemli bir skor farkı olduğunu da gözlemliyoruz. Bu fark, özellikle müşteri, teknoloji ve operasyonlar alanlarında en yüksek seviyede.
Bu çalışmada dijital dönüşüm konusunda lider şirketlerin ortalama dijital olgunluk skorunun 3,8 olduğu tespit edildi. Bu skor; dijital yetkinliklerin olgunlaştığı, müşteri odaklılığa önem verildiği, otomasyonun yaygın olduğu, entegrasyonun neredeyse tamamlandığı ve süreçlerin optimizasyonunun ve yalınlaşmasının gündemdeki başlıca konular olduğu duruma karşılık geliyor. Digitopia’nın dijital dönüşümde ‘geride kalanlar’ diye nitelendirdiği şirketlerin ortalama skoru ise 1,9 olarak belirlendi. Bu şirketlerde dijitalle ilgili bir miktar farkındalık oluşmuş olmasına rağmen dijital stratejinin ve yol haritasının henüz netleşmediği görülüyor.
Dijital olgunlukta ortalamayı tutturan şirketlere dair ortak özellikler neler?
- 5 üzerinden 2,7’lik genel ortalama dijital yetkinliklerin belirli bir aşamaya kadar geliştiğini ancak entegrasyon, optimizasyon ve tamamen dijitalleşme için hala alınacak yol olduğunu ifade ediyor.
- Ortalama seviyedeki şirketlerin genel görünümüne dair aşağıdaki tespitler ön plana çıkıyor:
Dijital dönüşüme dair makul bir farkındalık var ve bir miktar yatırım yapılmış. - Genel bir strateji var ve bazı dijital aksiyonlar başarıyla tamamlanmış.
- Verinin değeri biliniyor ancak gerçek potansiyeli henüz değerlendirilmemiş.
- Süreç akışları ve IT uygulamaları yapılandırılmış ancak bunların entegrasyonu henüz tamamlanmamış.
Bileşenler bazında olgunluk
Bulgular, şirketlerin ortalama olarak teknoloji ve yönetişim açısından nispeten iyi, müşteri ve inovasyon alanlarında nispeten zayıf olduğunu gösteriyor. Her bileşenle ilgili aşağıdaki temel gözlemler öne çıkıyor:
Müşteri: Müşteri odaklılık ve müşteri deneyimi tanıdık kavramlar ancak tam olarak özümsendiği söylenemez. Müşteri analizi, müşteri yolculuğu hazırlıkları ve hizmet tasarımı iyileştirme alanları olarak öne çıkıyor.
Operasyonlar: Süreçlerde belirli bir dereceye kadar otomasyon söz konusu. Ancak hem iç süreçler hem de müşteriye dönük süreçleri entegre ve optimize etmek için daha fazla çaba gerekiyor.
İnsan: Çalışan memnuniyetini ve performansını artırmak için eğitim programları mevcut. Bununla birlikte, bürokrasiyi ortadan kaldırmak, çevik çalışma ve esnek çalışma konusunda iyileştirmeler yapılabilir.
Teknoloji: Teknoloji açısından şirketler genel olarak iyi durumda. Altyapı sağlam ve veri yetkinlikleri geliştiriliyor. Öte yandan, veri yapılandırma, sistemlerin entegrasyonu ve çevik proje yönetimi alanlarında iyileşme gerekiyor.
İnovasyon: Yeni fikirler bir şekilde toplanıyor, belirli ekosistemler takip ediliyor. Ancak inovasyondan iş değeri elde etmek için yönetişim, fikir yönetimi ve ekosistem yönetimine daha fazla odaklanmak gerekiyor.
Yönetişim: Hedefler ve temel performans göstergeleri takip ediliyor. Tüm şirket faaliyetlerinin kurumsal amaç, strateji ve hedeflere uygun hale getirildiği stratejik olarak tam bir uyum oluşturmak için daha fazla çalışma gerekiyor.
Dijital olgunlukta fark yaratan bileşenler: Müşteri odaklılık ve teknoloji
Dijital dönüşüm konusunda lider şirketler tüm bileşenlerde kayda değer ölçüde daha iyi performans gösteriyor. Bu performans farkı, müşteri bileşeninde bariz bir şekilde ortaya çıkıyor. Bu bileşende en yüksek skor alan şirketler, analitik yetkinliklerini geliştirmiş durumdalar. Bu şirketler öngörü yeteneklerini geliştirmek, sorunsuz müşteri yolculukları hazırlamak ve müşterilere ek değer önerileri sağlamak konularında odaklı bir şekilde çalışıyor ve ilerlemeye devam ediyorlar. Geride kalanlar ise müşteri deneyimini önemli bir öncelik olarak kabul etmek ve yetenekli ekipler oluşturmak için çabalıyor.
Teknoloji bileşeni de liderleri ve geride kalanları ayıran bir alan. Bu bileşende en yüksek skor alanlar, sistemlerini büyük ölçüde entegre etmişler ve iş performansını artırmak için teknolojiden yararlanmayı başarabiliyorlar. Geri kalanlar ise altyapı ve entegrasyon açısından belli bir gelişim göstermiş olsa da sistemlerin tam entegrasyonu, veri kullanımı ve dijital yetkinlikler geliştirmek için yapacak işleri var.
Operasyonlar da fark yaratan bileşenlerden biri. Operasyonlar alanının liderleri, önemli süreçleri büyük ölçüde otomatikleştirmiş ve sadeleştirmiş durumdalar. Geride kalanlar ise temel süreçlerin akışlarını tanımlamış ve performansını ölçebiliyor olsa da, entegrasyon, otomatikleştirme ve optimizasyon konusunda nispeten zayıf durumdalar.
Sonuç
Dijital dönüşüm, müşteriler için yeni kanallar oluşturmaktan, bir dizi süreci dijitalleştirmekten, uzaktan çalışmaktan, IT komitelerini çalıştırmaktan ve bir fikir platformuna sahip olmaktan çok daha fazlası.
Dijital dönüşüm, şirketin değer önerisini yeniden düşünmeyi ve ilgili tüm boyutlara gereken dikkati veren bütünsel bir bakış açısıyla ona doğru ilerlemeyi gerektiren bir yolculuk. Bu yolculukta geliştirilecek onlarca yetkinlik, başarıya ulaşmak için yapılacak onlarca açılım var: Pürüzsüz bir müşteri deneyimi oluşturmak için dijital ve fiziksel unsurları akıllıca birleştirmek, dijital açılımların iş sonuçlarını ölçebilmek, dijital açılımlar sayesinde çalışan ve müşteri memnuniyeti sağlamak, gerçek zamanlı verileri kullanarak aksiyon almak, çeşitli işleri ve üretimi otomatik ve yalın bir şekilde gerçekleştirmek için sistemleri eğitmek, cihazları birbirine bağlamak ve hatta şirketin geleneksel sınırlarının ötesinde değer önerileri tanımlayabilmek. Bunları ve daha fazlasını gerçekleştirmek üzere çizilecek bir istikamet ve bu doğrultuda yapılanma, sağlam ve hızlı adımlarla ilerlemek için kritik öneme sahip.
Yorumlar