Biber gazı nedir ne değildir?

Ülkemizde solunum hastalıkları-göğüs hastalıkları- alanında 40 yıldan fazla geçmişi olan bilimsel bir uzmanlık derneği TÜSAD, açıklamasında biber gazı maddesinin içeriğine, etkilerine ve maruz kalındığında nelerin yapılması – yapılmaması gerektiğine yer verdi. 

Biber gazı olarak bilinen madde esasında Oleoresin Capsicum (OC) dir. Capsaicin biberin öğütülmesinden elde edilen bir kimyasaldır, doğal çözücülerle karıştırılıp buharlaşmasıyla bir reçine gibi kalır; bunun da bir emülsiyonla karıştırılmasıyla likit formuna -spreye- döner ki bu  Oleoresin Capsicum’dur. Bu madde literatürde ayı spreyi -cani-asi spreyi -biber gazı gibi değişik isimler almaktadır. Öncelikle ayı başta olmak üzere, saldırgan köpekler gibi vahşi hayvanlardan korunmak için kullanılmaktadır. Ancak son yıllarda bazı ülkelerde toplumsal olaylarda da yaygın kullanım alanı bulmuştur. Bunun nedeni çok yüksek irritatif özelliklerine rağmen ölümcül olmayan bir gaz olarak bilinmesidir. İrritatif (tahriş edici) ve inflamatuvar (mikrobik olmayan ani iltihabi oluşumlar) etkileri 15-30 dakikada da biter. 

Ani maruziyetlerde gözlerde ani yanma, rahatsızlık, aşırı gözyaşı, ciltte acıma, yanma-huzursuzluk, burunda-genizde yanma, öksürük, tıkanma, burun akıntısı, aşırı huzursuzluk, rahatsızlık, gözlerde geçici körlük yapar. Etkili olduğu organlarda kalıcı bir hasar beklenmese de akut etkileri çok rahatsız edici ve kişiyi paniğe sevk edicidir.

Maruz kalındığında öncelikle yapılmaması gerekenler: Acı bir şey (biber) yediğimizde refleks olarak ilk yaptığımız şey biraz su içmektir; biber gazının cilde temasında da ilk etkisi acıtmak-yakmak olduğu için böyle bir istek doğar. Bu nedenle hemen su ile ovmak-yıkamak-içmek iyi bir şey değildir.  

Yapılması gerekenler:  Biber gazının neden olduğu cilt yangısı-acıma ve ağrısından kurulmak çok anlık ve kolay değildir.  Her bir bireyin Capsicum bileşiklerine toleransı ve yanıtı farklıdır. Acı hissini azaltmak için biber gazının değdiği yere tam yağlı süt uygulamak yararlı olabilir. Ani yoğun bir şekilde ciltte büyük bir alanın maruziyetinde cilt soğuk-deterjanlı suyla ovmadan yıkanabilir. Gazın bulaştığı yerleri antiasitli suyla temizleme şeklinde uygulama varsa da bunun için önce gözlerin suyla durulanması sonra birkaç damla antiasit konulmuş suyla bu işlemin yapılması önerilir.

Anaflaktik reaksiyonlara dikkat:  Biber gazı ‘ölümcül değildir’ diye bilinir. Kişilerde geçici birçok istenmeyen ve rahatsız edici duruma yol açar; ölüme yol açmaz. Oleoresin Capsicum bileşiklerinin bulunduğu kullanım kutusunun üzerindeki malzeme güvenlik formunda (MSDS) ölümcül bir doz bulunmamaktadır.