Önceden izin alınmaması, herhangi bir ruhsata bağlanmaması, herhangi bir merkezinin olmaması, ucuz ve hatta kimi zaman ücretsiz olması, geleneksel iletişim araçlarına nazaran etkin ve interaktif olması, sınırlardan ve mekânlardan bağımsız olması gibi birçok özellik, internet ortamını fikir ve ifade özgürlüğü açısından en etkin ve en yaygın bir araç yapmaya yetiyor.

İnternet, doğası gereği hem kaotik ve hem de karmaşık bir yapıya sahip. Bu sebeple, doğası gereği düzenlenmesi, izin ve ruhsata bağlı kılınması, bir merkeze bağlı tutulması neredeyse çok zor. Kimi zaman sansür olarak algılanan hukukî düzenlemelerle, kimi zaman da siyasal, ekonomik veya toplumsal bir baskı yoluyla otosansür ortamı yaratılarak internetin önüne engeller çıkarılıyor. Gelişmiş toplumlarda, internet ile ilgili yasal düzenlemelerin amacı, internet üzerinden kullanılabilen hak ve özgürlükleri teminat altına almaya çalışmak gibi görünse de, aslında telif hakları ve terörle mücadele adı altında interneti kontrol etme ve izleme gibi faaliyetlere zemin hazırladıkları söylenebilir. Gelişmekte olan veya gelişmemiş ülkelerde ise internet, bazen hükümetlere ve devletlere muhalif hareketlerin kaynağı; bazen de ailenin, toplumun ve ahlâk kurallarının temellerine saldıran bir düşman olarak görülüyor.

Birleşmiş Milletler (BM), kendi himayesinde 9 yıldır bir örgütlenme ortamı sağlayarak, konuyla ilgili paydaşların biraraya geldiği, internet ile ilgili durum analizlerinin ve genel politikaların tartışıldığı bir forum daha düzenleyecek. Eylül ayının başında, The Internet Governance Forum (IGF) adı altında yapılacak bu forumda, birçok ülkenin resmî görevlilerinin yanı sıra, büyük teknoloji ve internet şirketlerinin yöneticileri, akademisyenler, hukukçular ve sivil toplum örgütleri temsilcileri yer alacak. Bu forumun ev sahibi ise İstanbul olacak. Forumun ele aldığı konular, yazılı bir özet haline getirilecek ve devletlere yol haritası olarak sunulacak.

IGF’de iyi niyet var ama iyi sonuç beklenmesin

Forum ne kadar iyi bir amaçla yapılıyor olursa olsun, etkinlikten güzel bir sonuç elde etmek pek mümkün görünmüyor. Özellikle de ev sahibi Türkiye’nin son yedi yılda internet özgürlüğü ile ilgili sabıka dosyası çok kabarıkken. Nitekim gelişmiş devletler dahi, internet üzerindeki baskıyı gevşetmek bir yana, daha çok nasıl müdahale edeceklerini, daha çok nasıl izleyeceklerini planlıyorlar. Hele ki Türkiye’de, neredeyse onbinlerce site kapatılmış, site kapatmak bir bürokratın imzasına bakacak kadar basitleştirilmiş, ekonomik ve siyasî baskılarla otosansür artırılmış, internet kullanıcılarının hareketlerini takip edecek ve kaydedecek mekanizmalar kurulmuş, aile veya çocuk adı altında ulusal filtreler devreye girmiş ve de internet altyapısına yeni bir yatırım yapılmamış iken bu forum çok da anlamlı bir hale gelemiyor ne yazık ki.

Foruma alternatif olarak Uluslararası Sınır Tanımayan Gazeteciler, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Alternatif Bilişim Derneği, Uluslararası Af Örgütü ve İnsan Hakları İzleme Örgütü’nün aralarında bulunduğu bazı sivil toplum örgütleri de Internet Ungovernance Forum’u düzenleyerek, özgür, güvenli ve tarafsız İnternet’i talep edenleri biraraya getirmeyi hedefliyor. Kuşkusuz, Internet Governance Forum’una başka protestolar ve protestocular da eklenecek.

BM’nin bu çabasını desteklemek gerekiyor, ancak şimdiye kadar örneklerini yaşadığımız internet kısıtlamalarını unutmamak şartıyla…

Forumun internet sitesi: intgovforum.org

Alternatif Forumun internet sitesi: iuf.alternatifbilisim.org