Geçtiğimiz Ağustos itibarıyla Türkiye ve ABD arasındaki gerilimin tırmanması yalnızca siyaset sahnesinde değil, hayatın birçok alanında gözle görülür sonuçlar doğurdu. Doların anormal yükselişinin ardında olabileceği düşünülen olası ABD müdahalesi Türk kullanıcıların gözdesi ABD merkezli yayıncıları hedef tahtasına oturttu. Özellikle devlete ait ya da devlet ortaklığı olan dev reklam bütçeli ulusal markalar Türk ekonomisine karşı olası ABD müdahalesine karşı sessiz kalmama kararlarını kamuoyuna duyurdular. Ağustos ayının ortası itibarıyla YouTube ve Facebook’a karşı boykot kararı aldıklarını, bu mecralarda reklam satın alımını durduracaklarını açıkladılar. Biz de Gemius AdReal verileri ışığında boykot kararı alan firmaların Temmuz ayından başlayarak üç aylık medya satın alım stratejilerini inceledik. Peki, araştırmamıza konu olan Turkcell, Vakıf Bankası, Ziraat Bankası, Halk Bankası, Türk Hava Yolları ve Türk Telekom gibi markalar boykot sözlerinde durdular mı? Kıyaslama yapabilmek adına krizin henüz patlak vermediği Temmuz ayını inceleyerek işe başladık. Temmuz ayı Gemius Adreal verilerine göre Turkcell, YouTube ve Facebook’tan toplam 167 milyon gösterim satın almış ve Ağustos ayında boykot açıklayan markalar bu iki ABD merkezli yayıncının en büyük yatırımcısı olmuş. Ardından Türk Telekom ve diğerleri geliyor. Altını tekrar çizelim, bu rakamlar boykottan önceki ay olan Temmuz’a ait. Temmuz ayında Turkcell, Turk Telekom, Vakıfbank, Ziraat Bankası, Halk Bank ve Türk Hava Yolları’nın sadece PC platformunda YouTube ve Facebook’ta satın aldığı toplam gösterim 226 milyon gösterim civarında. Bu verinin sadece PC olduğu düşünüldüğünde mobil ile birlikte bahsi geçen ulusal markaların bu iki mecra için ne kadar önemli reklamverenler oldukları tahmin edilebilir.
Markalar sözlerinin arkasında durdular
Ağustos ayının ortalarında boykotun başlamasıyla beraber markaların sözlerinde durduğunu söylemek mümkün. Etkiyi kolay görebilmek adına ilgili reklamverenler içerisinde Temmuz ayında bu iki mecranın en büyük reklamvereni olan Turkcell’in reklam yatırımlarını ele alalım. Ağustos’un ilk haftasıyla son haftası arasında GSM devi Turkcell, YouTube ve Facebook’a yaptığı reklam yatırımlarını beşte bir oranına küçülttü. Turkcell, logosunu barındıran hiçbir markasıyla reklam vermezken fizy ve paycell markalarıyla sadece YouTube’ta çok çok düşük gösterimle medya alımına devam etti. Türk Telekom, boykotla beraber satın aldığı gösterimi sıfırladı. Türk Hava Yolları boykot kararına uyarak yatırımlarını bir anda kesen markalardan biri olurken, Halk Bankası ve Vakıf Bank da sözlerinin arkasında durarak boykotçu markalar olarak karşımıza çıkıyorlar. İlk grafik boykot kararı sonrasındaki verileri gösteriyor.
Kullanıcı ziyaretlerinde bir değişiklik yok
Eylül ayına geldiğimizde Halk Bankası ve Türk Hava Yolları YouTube ve Facebook’a reklam yatırımında bulunmazken, Turkcell, Vakıfbank ve Halkbank’ın ise yatırımlarını en düşük seviyede tuttuklarını görebiliyoruz.
Boykot noktasında markaların kararlı hareket ettiğini Gemius Adreal verileri teyid ediyor. Bununla birlikte internet kullanıcılarının bu boykota destek vererek, mecra ziyaretlerini azalttığına dair bir veri ile karşılaşmıyoruz. IAB Türkiye İnternet Ölçümleme Araştırması’na göre, kullanıcılar YouTube ve Facebook’a ziyaretlerini azaltmış değil.
İdil Kesten Gemius Türkiye Ülke Müdürü
Yorumlar