Halası ya da dayısı Facebook’tan Instagram’a terfi eden 90 sonrası jenerasyonun gizli bahçesi Snapchat’in genç kuşak arasındaki popülaritesi her geçen gün artmaya devam ediyor. Sosyal medya âlemine akıllı bir strateji ile girerek, “paylaşılan içeriğe 1 gün ömür biçen” Snapchat; yeni kuşağın mahremiyet ve kalıcılık sorunlarına derman olmakla kalmıyor, kullanıcıların günlük hayatlarını anlık olarak paylaşma arzularına da birebir hitap ediyor.
Mesajlaşma ve iletişimde devrim yaratan, online’daki paylaşım alışkanlıklarımızı değiştiren Snapchat bu kadarla da yetinmiyor aslında. Mecraya özel tasarladığı karmaşık kullanıcı deneyimi ile dijital yerli olmayanların kolay kolay beceremeyecekleri becerseler de kullanmak için bir motivasyon bulamayacakları bir yeni bir dünya yaratıyor. Sunduğu eğlenceli paylaşım ve sosyalleşme ortamı, hayal gücünü zorlayan efektleri ve sürekli kendini yenileyen özellikleri ile Snapchat bugün kendisini satın alamayan Facebook’un her mecrası için ilham kaynağı olmaya devam ediyor. Mart ayı içinde halka arz olan Snapchat meyve veren ağaç taşlanır misali kimi kesimlerin zaman zaman eleştirilerine maruz kalsa ve Facebook’un Instagram ve WhatsApp platformları özelindeki hamleleri ile kullanıcı kayıpları yaşamış olsa da, dünyada aktif kullanıcı sayısının aşağı yukarı yüzde 70’nin 35 yaş altı olduğu tek mecra. Ve en önemlisi de bu kitle sürekli özgün içerik üretiyor ve bu da markaların ağzını sulandırıyor.
Snap jenerasyonunu mercek altına aldık
Evan Spiegel ve arkadaşlarının Eylül 2011’de geliştirip yayına aldıkları Snapchat her ne kadar dışarıdan mesajlaşma ve sosyal medya uygulamalarıyla aynı kategoride gözükse de, farklı mekanikleri ile çok kısa bir zaman içinde gençler tarafından yoğun bir ilgiyle kullanılmaya başlandı. Gönderilen mesajların bir kez görüntülendikten sonra yok olması, devrim niteliğindeki Hikâyeler (Stories) özelliği ile takipçilerinize 24 saat yayında kalabilen video/ fotoğraf içerikleri yayınlayabilmeniz ile hayatımızı çevremizle paylaşma özelliği, mesajlaşma ve sosyal medya dünyasında devrim yarattı. Öylesine popüler oldu ki, logosu olan hayalet 90’lar neslinin çok yakından tanıdığı ve sevdiği sevimli hayalet Casper’dan daha popüler bir hal aldı.
Peki, erişilmesi çok kolay olmayan ve iletişim yapmakta çoğu zaman zorlanılan gençlerin yoğun ilgi gösterdiği bu platforma markalar nasıl ulaşabilir, dahası bu platformu yaşam formlarına böylesine ilgiyle dâhil eden tüketiciler neler istiyor?
Türkiye’deki Snapchat kullanıcılarının nabzını tutmak ve markalara Snapchat üzerinden yaptıkları pazarlama kampanyalarına yol göstermesi için, Twentify ile birlikte 11–19 Mart tarihleri arasında, Türkiye’nin 53 ilinden 844 Snapchat kullanıcısı ile bir araştırma gerçekleştirdik.
Snapchat Türk kullanıcısı için ne ifade ediyor?
Araştırmada ulaşmak istediğimiz, tüketicilerin Snapchat’i nasıl ve ne amaçla kullandıklarını anlamak, kullanıcıların markaların Snapchat’te yer etmesi konusunda ne düşündüklerini öğrenmek, hangi markaları takip ettikleri ve hangi markaları takip etmek istediklerini anlamak ve tüketicilerin zihinlerindeki Snapchat konumlandırmasını ortaya çıkarmaktı.
Twentify’ın markalarla gerçek tüketicileri bir araya getirdiği Bounty platformu üzerinden gerçekleştirilen araştırma yüzde 36,02’si kadın, yüzde 63,98’i erkek olan 844 katılımcı ile gerçekleştirildi.
Araştırma katılımcılarının yaş aralıklarına baktığımız zaman, yüzde 65,17 ile 18–24 yaş arası, yüzde 22,75 ile 25–36 yaş arası, yüzde 19,72 ile 14–17 yaş arası, yüzde 1,42 ile 36–45 yaş arası, yüzde 0,95 ile de 45 yaş üstü kitleye ulaşıldı. Katılımcıları jenerasyonlarına göre segmente ettiğimizde ise yüzde 89,81 ile Millenial’lar yüzde 9,24 ile Generation X, yüzde 0,95 ile baby boomer’lar araştırmada yer aldı. Ankete katılan Snapchat kullanıcılarının yüzde 1,66’sı 2012 yılında, yüzde 4,74’ü 2013 yılında, yüzde 13,27’si 2014 yılında, yüzde 24,64’ü 2015 yılında, yüzde 41,71’i 2016 yılında, yüzde 13,98’i ise 2017 yılında kullanmaya başlamış. O halde, gelişen dünyamızın önemli bir grubu olan Snap Jenerasyonuna yakından göz atmaya başlayalım.
Gençleri anlamak oldukça güç. Markaların hedefli ilerlediği ve anlık aksiyonlarla besledikleri iletişim stratejileri, tüketicilerin hareketlerine göre evrim geçiriyor ve farklı kanalları da içine dâhil ederek, kanal özelinde gerçekleştirilen iletişim stratejileri ile genişliyor. Snapchat, şu ana kadar Türkiye’deki markaların radarına almadıkları ve büyük bir yatırım yapmadıkları bir alan. Fakat bugünlerde alana girmenin tam sırası olduğunu söyleyebiliriz.
Ne sıklıkta Snapchat açıyoruz?
Araştırma öncelikle Snapchat kullanım alışkanlıklarımızı anlamak adına, neden Snapchat’i açtığımızı ve kimlerle ne sıklıkta birbirimize Snap gönderdiğimizi anlamaya çalışıyor. Bu bağlamda ilk soru beklediğiniz üzere: “Snapchat’i ne sıklıkla açıyoruz?” Türkiye’deki Snapchat kullanıcıları, ayda ortalama 11,96 kez Snapchat’i açıyorlar. Peki, kadınlar ve erkekler arasında nasıl bir oran bulunuyor?
Kadınlar Snapchat’i daha sık açıyorlar. Kadınlar ayda ortalama 13,18 kez Snapchat’i açarken, erkeklerde bu ortalama 11,28. Genel tüketicilere baktığımız zaman, kullanıcıların yüzde 76,07’si her gün, yüzde 94,31’i ise her hafta en az bir kez Snapchat’i açıyorlar.
Snapchat açma ortamaları
Kadınlar ayda ortalama; 13,18
Erkekler ayda ortalama; 11,28
Merak, etkileşimin ana sebebi
Peki; “Snapchat’i neden açıyoruz,” Araştırmaya göre katılımcıların yüzde 61,14’ü snap geldiği zaman açtıklarını belirtirken, yüzde 54,03’ü story’lere bakmak için açtıklarını, yüzde 53,55 ise kaçırdıkları bir şey olup olmadığını kontrol etmek için açtıklarını belirttiler. Discover alanına bakmak için açan kullanıcılara göz attığımızda ise yalnızca yüzde 8,29’luk bir dilim görüyoruz.
Türkiye’deki kullanıcılar her gün ortalama 4,08 Snap gönderirken, kadınlarda bu durum 4,70, erkeklerde ise 3,73 olarak göze çarpıyor. Bununla beraber, katılımcıların yüzde 38,85’i her gün Snap gönderdiklerini belirtirken, yüzde 72,74’ü haftada en az bir Snap gönderiyor.
“Hafta içi mi yoksa hafta sonu mu daha çok snap atıyoruz,” sorusuna gelen cevaplar ise biraz. Katılımcıların yüzde 51,66’sı daha çok hafta içi Snap gönderiyorlar. Kadınların yüzde 59,21’i daha çok hafta içi snap gönderiyor. Erkeklerde ise yüzde 52,59 ile hafta sonu daha çok tercih ediliyor.
En çok kime snap gönderiyoruz?
Yüzde 85,92 ile en çok arkadaşlarımıza, yüzde 42,25 ile sevgililerimize / flörtlerimize, yüzde 21,13 ile ise en çok ailemize snap gönderiyoruz. Peki, en çok hangi zaman aralıklarında snap gönderiyoruz?
Yüzde 60,66’mız 20:00–24:00 arasında snap gönderiyor. Yani, iletişim mecralarının da prime-time’ı bu zaman aralığı. Etkileşim kanalımız değişse de, davranışlarımız televizyonun geniş kitlelere yayılmaya başladığı 1980 yıllarından beri büyük bir değişiklik göstermiyor.
Kullanıcıların gün içindeki snap gönderme trafiği
06:00–09:00 (Yüzde 3,08)
09:00–12:00 (Yüzde 17,54)
12:00–14:00 (Yüzde 26,07)
14:00–18:00 (Yüzde 48,82)
18:00–20:00 (Yüzde 52,61)
20:00–24:00 (Yüzde 60,66)
24:00–06:00 (Yüzde 16,59)
Hayatımızı hikâyeleştirmek
Türkiye’deki kullanıcılar her gün ortalama 2,90 kez Snapchat’i açtıktan sonra Story’lere göz atıyorlar. Kadınlarda bu ortalama 2,81 iken, erkeklerde 2,96 ile en yüksek ortalamasına sahip oluyor. Kadınların yüzde 66,44’ü her gün en az bir kez Story’lere göz atarken, erkeklerin yüzde 71,85’i bu takip seviyesine sahip. Katılımcıların yüzde 90,04’ü ise her hafta en az bir kez Story’lere göz atıyor.
Story’lere göz atma sıklığını beklediğiniz üzere “Story’mize ne sıklıkla yeni Snap ekliyoruz,” sorusu takip ediyor. Türkiye’deki kullanıcılar her gün Story’lerine ortalama 1,03 Snap eklerken, erkeklerde bu sayı 1,06, kadınlarda ise 1. Kadınların yüzde 23,02’si her gün en az bir snap eklerken, erkeklerde bu oran yüzde 25,18. Erkek katılımcıların yüzde 61,85’i her hafta en az bir snap eklerken, kadınlarda bu oran yüzde 67,10.
En çok kimlerin Story’lerini takip ediyoruz?
Arkadaşlar: Yüzde 90,76
Sevgililer/Flörtler: Yüzde 35,78
Fenomenler: Yüzde 24,88
Katılımcılara Snapchat’teki Discover alanını kullanıp kullanmadıklarını sorulduğunda, katılımcıların yüzde 63,03’ünün düzenli olarak kullanmadığını, yüzde 36,97’sinin kullandığını görüyoruz. Peki, kullanan kullanıcılar hangi sıklıkla kullanıyor? Kullanıcıların, yüzde 21,15’i ayda 1–2 kez, yüzde 5,77’si ayda 3–4 kez, yüzde 10,90’ı haftada 3–4 kez, yüzde 26,28’i haftada 1–2 kez, yüzde 10,26’sı günde 5–6 kez, yüzde 6,41’i günde 3–4 kez, yüzde 19,23’ü günde 1–2 kez Discover alanını kullanıyor.
Discover’ı takip eden kullanıcılar hangi kanalları takip ediyorlar?
National Geographic (Yüzde 26,28)
CNN Yüzde(Yüzde 23,72)
People (Yüzde 10,90)
Kullanıcılar Türk markalarını Snapchat’te görmek istiyorlar
Discover alanı Türkçe içerikler ve markalar için nasıl bir önem taşımalı konusunda neler düşündükleri sorulduğunda; katılımcıların, yüzde 94,87’si Türkçe içerikler olsa takip edeceklerini, yüzde 5,13’ü ise Türkçe içerikler olsa takip etmelerini fark ettirmeyeceğini belirttiler. Yani, istatistiksel olarak, Snapchat kullanıcıları Snapchat’te Türkçe içerik görmek istediklerini belirtiyorlar. Ampere Analysis tarafından yapılan bir araştırmaya göre ABD’li gençlerin Snapchat’teki favori içerikleri komedi, korku ve sporun yanı sıra oyun programları. Haber programları ise snapchat kullanıcıları arasında en az popülariteye sahip. Öte yandan Türkiye’deki markalar henüz Snapchat’e mesafeliler. Ancak dünyada durum hiç de öyle değil. Emarketer’ın Eylül 2016 verilerine dünyada Snapchat profiline sahip spor markalarının oranı 2016 Ocak ayına göre yüzde 71’den yüzde 90’a çıkmış durumda. Aynı periyodda dünyadaki güzellik markalarının Snapchat profil sahipliği oranı yüzde 52’den yüzde 78’e çıkmışken, moda markalarının oranı yüzde 56’dan yüzde 78’e çıkmış durumda. Bununla birlikte Snapchat kullanıcılarına erişmek isteyen markalar görüntülenmenin çoğunlukla mobilden yapıldığını hesaba katmalılar ve buna uygun içerikler tasarlamalılar. Örneğin mobil ekran için uygun olan dikey video formatı kullanmak gibi.
Türkiye’de kullanıcıların görmek istedikleri içerik kategorileri
Müzik (Yüzde 45,50)
Komik videolar (Yüzde 35,07)
Futbol (Yüzde 24,41)
Yaşam tarzı (Yüzde 24,17)
Kadınların Snapchat’te görmek istedikleri içerik kategorileri
Makyaj ürünleri (Yüzde 56,58)
Müzik (Yüzde 39,47)
Yemek videoları ve tarifleri (Yüzde 39,47)
Moda (Yüzde 38,82)
Discover alanında en çok hangi markaları görmek istiyoruz?
Araştırmada tüketicilere açık uçlu olarak hangi markaları görmek istedikleri soruldu. Tüketicilerin ortak olarak Discover alanında görmek istedikleri markalar yüzde 20,38 ile Nike. Daha sonra yüzde 15,64 ile Adidas, yüzde 7,35 ile Koton, yüzde 7,11 ile Zara geliyor. Listenin devamındaki markalara göz attığımızda yüzde 6,40 ile Apple, yüzde 5,92 ile MAC, yüzde 5,69 ile Puma, yüzde 4,74 ile H&M ve yüzde 4,03 ile LC Waikiki.
Snapchat’te kullanıcıların markaları takip edip etmediklerini anlamak için, yöneltilen “Snapchat’te marka takip edip ediyor musunuz,” sorusuna katılımcıların yalnızca yüzde 17.54’ü markaları takip ettiği yönünde bir cevap verdi. Her ne kadar marka takipçileri oldukça az olsa da, markalar iletişimlerinde kullanıcılardan iyi bir puan almış gibi gözüküyor. Markaları takip eden kullanıcılardan marka iletişimini puanlamalarını istendiğinde, kullanıcılar markalara 5 üzerinden 3,63 puan verdiler.
Hangi markalar en çok takip ediliyor?
Nike (Yüzde 23,81)
Adidas (Yüzde 19,05)
Puma (Yüzde 14,29)
Kullanıcılar Snapchat’e bir satış olarak sıcak bakabilirler
Katılımcılara markalarla Snapchat üzerinden etkileşime geçmeyi isteyip istemedikleri sorulduğunda, katılımcıların yüzde 61,14’ü, markalarla Snapchat üzerinden iletişime geçmek istediklerini belirttiler. Bununla beraber, yüzde 38,86’lık bir katılımcı grubu ise bir şey fark etmeyeceğini belirtti. “Snapchat bir satış kanalı olarak markalar için bir alan olur mu,” konusunda katılımcıların nabzını ölçmek adına sorulan sorular ile tüketicilerin aslında Snapchat üzerinden satışa çok da mesafeli yaklaşmadıkları ortaya çıktı. Katılımcıların yüzde 59,46’sı Snapchat’ten yapılan satışlara sıcak baktığını belirtti. Katılımcılara Snapchat’te hiç marka filtresi görüp görmediklerini sorulduğunda ise, yalnızca yüzde 13,51’in bir marka filtresi gördüğünü söyledi. Yani katılımcıların yüzde 86,49’u herhangi bir marka filtresi görmemiş. Bununla birlikte katılımcıların yüzde 31,58’i filtre gördükten sonra bu filtreyi kullanmışlar.
Araştırmaya göre marka filtresi gören kullanıcıların yüzde 70’i Nike’ın filtresini gördüklerini belirtirken, yüzde 30’u Batman vs. Superman filminin filtresini gördüklerini belirttiler. Katılımcılara, “Markalar filtre oluşturmalı mı,” diye sorulduğunda ise, yüzde 87,7’nin markaların filtre oluşturmasını istedikleri ortaya çıktı. “Markalar filtre oluştursa, Snapchat kullanıcıları bu filtreleri kullanırlar mı,” sorusuna ise katılımcıların yüzde 60,66’sı oluşturulan marka filtrelerini kullanacaklarını belirtirken, yüzde 39,34’ü kullanmayacaklarını ifade etti.
Katılımcıların yüzde 66’sı Snapchat’te ünlüleri takip ediyor
Araştırmaya göre katılımcıların yüzde 66’sı Snapchat’te ünlüleri takip ediyor. Bununla beraber, katılımcıların yüzde 63,16’sı Snapchat’te fenomenleri takip ediyorlar. En çok takip edilen ünlülere göz attığımızda, yüzde 13,86 ile Kerimcan Durmaz birincilik tahtına oturuyor. Kerimcan Durmaz’ı yüzde 8,61 ile Hadise, yüzde 5,99 ile Amanda Cerny, yüzde 5,62 ile Murat Boz ve yüzde 5,24 ile Rihanna sırayı takip ediyor. Aynı soru fenomenler için sorulduğunda, yüzde 9,23 ile Aykut Elmas, yüzde 6,54 ile Atakan Özyurt, yüzde 6,15 ile Danla Bilic, yüzde 5 ile Amanda Cerny ve aynı dağılımda Halil Söyletmez bulunuyor.
Snapchat’te en çok takip edilen ünlüler
Kerimcan Durmaz (yüzde 13,86)
Hadise (yüzde 8,6)
Amanda Cerny (yüzde 5,99)
Murat Boz (yüzde 5,62)
Rihanna (yüzde 5,24)
Snapchat’i nasıl görüyoruz?
Araştırmanın büyük bir kısmını kantitatif olarak gerçekleştirilmiş olsa da, son bölümde kullanıcılara Snapchat‘i düşündüklerinde akıllarına gelen ilk üç kelime, Snapchat’i düşündüklerinde akıllarına gelen sıfat ve Snapchat’i eşleştirdikleri kurgusal karakter de sorularak işin kalitatif kısmına da dokunduk.
Katılımcılara Snapchat’i hangi 3 sıfat olarak tanımladıklarını sorulduğunda, yüzde 21,93’ü “eğlenceli”, yüzde 4,28’i “anlık”, yüzde 3,21’i ise mükemmel olarak belirtti. Katılımcılara Snapchat’i hangi kelime ile özetledikleri sorulduğunda ise, yüzde 47,30’u “eğlenceli”, yüzde 14,86’sı “güzel zaman” ve yüzde 8,11’i ise anlık olduğunu belirtiyor.
Katılımcılara Snapchat’i hangi kurgu karakteri olarak gördükleri sorulduğunda, katılımcıların yüzde 31,78’i hepimizin yakından tanıdığı sevimli hayalet Casper ile eşleştirdiklerini söylüyor. Katılımcıların yüzde 4,50 ile Superman ile eşleştirirken yüzde 2.65’i Snapchat’i Tweety ile eşleştiriyor.
Peki, kullanıcılar bu platformlar hakkında neler düşünüyorlar? Bu soruyu cevaplamak adına, araştırmada 3 platformun samimiyet dereceleri, kullanılma oranları ve WhatsApp Status ile Instagram Stories uygulamalarının yayınlanmasının Snapchat kullanımına olan etkisi sorgulandı.
En samimi hikâye platformu Snapchat
Katılımcılara en samimi buldukları hikâye paylaşım platformunu sorulduğunda, yüzde 57,35 ile Snapchat diğer platformların önünde yer aldı. Snapchat’i yüzde 35,07 ile Instagram izlerken, yüzde 7,58 ile WhatsApp üçüncü sırada yer aldı.
Samimiyet yaş aralıkları göz önünde bulundurarak incelendiğinde ise, genel resme göre farklı çıkan sonuçlar ortaya çıkıyor. 18–24 yaş arasındaki kullanıcıların yüzde 63,64’ü en samimi platform olarak Snapchat’i görürken, yüzde 30,55’i en samimi platform olarak Instagram’ı, yüzde 5,82’si ise WhatsApp’ı belirttiler. Genel istatistikler ile karşılaştırdığımızda, Snapchat gençler arasında en samimi platform olma özelliğini koruyor. Peki, bu durum diğer yaş aralıklarında da bu şekilde mi? 25–36 yaş arasındaki kullanıcılara göz attığımızda, tablonun yönü değişiyor. Bu yaş aralığındaki katılımcıların %46,88’i Instagram’ı en samimi platform olarak görüyorlarken, %44,79’u Snapchat’i, %8,33’ü ise WhatsApp’ı en samimi platform olarak görüyorlar. 36 yaşından büyük kullanıcılara sorduğumuzda ise, trend aynı şekilde devam ediyor ve katılımcıların %40’ı WhatsApp’ı daha samimi bulduklarını belirtiyorlar. Dünyada ise Snapchat’e olan ilgi ile alakalı bu trendin tam tersine olduğunu bu noktada eklemekte fayda var. Örneğin ABD’de son zamanlarda Snapchat kullanıcı sayısındaki artış daha çok yaşlı kitleden kaynaklı görünüyor. Emarkerter’a göre bu yıl Snapchat kullanıcılarının yüzde 6,4’ü 45-54 yaş arasındaki kişilerden oluşacak. 45 yaş üstü kullanıcılar için yapılan tahminler artarken 24 yaş ve altı genç kullanıcılar için yapılan tahminler rakip Instagram’ın hamleleri nedeniyle düşüşte.
En çok kullanılan platform Snapchat
Araştırmada katılımcılardan bu platformların samimiyetlerini 5 üzerinden puanlandırmaları istendi. Katılımcıların gözünde, Snapchat’in samimiyet puanı 3,75, Instagram’ın samimiyet puanı 3,22, WhatsApp’ın samimiyet puanı 2,02 oldu. Katılımcılara en çok kullandıkları hikâye paylaşım alanını sorulduğunda ise yüzde 51,66 ile Snapchat, hikâye paylaşım konseptini ilk kez dünyaya getiren platform olarak liderliğini korudu. İkinci oyuncuya göz attığımızda, yüzde 36,49 ile Instagram, üçüncülükte yüzde 8,53 ile WhatsApp’ı görüyoruz. Evet, en büyük çekişme yine Snapchat ile Instagram arasında gerçekleşiyor.
Hangi yaş grubu en çok hangi platformu kullanıyor?
Araştırmaya göre 18–24 yaş arasındaki kullanıcılar arasında yüzde 55,27 ile Snapchat birincilikte, yüzde 33,82 ile Instagram ikincilikte ve yüzde 7,64 ile ise WhatsApp üçüncülükte bulunuyor. Instagram’ın en çok etki ettiği 25–36 yaş arasına göz attığımızda ise yüzde 44,79 ile Snapchat birincilikte, yüzde 41,67 ile Instagram ikincilikte yüzde 10,42 ile WhatsApp üçüncülükte yer alıyor.
Instagram ve WhatsApp’ın hamlelerinin, Snapchat kullanımınını düşürüp düşürmediği konusu malum dijital medyanın son dönemdeki en önemli gündemlerinden. Katılımcılara Instagram ve WhatsApp hikâye paylaşım özelliklerinin Snapchat kullanımlarını düşürüp düşürmediği sorulduğunda, yüzde 55,45’i etkilediğini ve Snapchat kullanımlarının düştüğünü belirtirken, yüzde 44,55’i düşmediğini belirtti.
Yorumlar