Dijital dönüşümden daha sık kullandığımız bir sözcük yok. Bireysel hayatlarımız, iş modelleri, ödeme sistemleri, şirket süreçleri dijitalleşti. Kimi sektörler eski iş modellerini neredeyse tamamen terk etti. Müzik endüstrisi dijital platformlar öncülüğünde ilerliyor. Yayıncılık, eski ve yeni yaklaşımların bir karması olarak hayatını sürdürüyor. Dergiler, gazeteler dijital dünyaya ayrı, geleneksel yayıncılığa ayrı iş modelleri kurguluyor. Alışveriş ise elektronik ticaretin hızlı yükselişine rağmen, hâlâ geleneksel modellerin baskın olabildiği bir alan.

Lakin, dijitalleşmeyi sadece satış ve pazarlama kanallarının dijital yönetimi olarak ele almak yeterli olmayacaktır. Dijital dönüşüm  tedarik zincirinden finansa, insan kaynaklarından ürün döngüsüne ve operasyondan iletişime organik biçimde yayıldığı ölçüde başarılı olabilir.

Uber; paylaşım ekonomisini, mobili, arz talep eşleştirmesini, lokasyon bazlı servisi, gerçek zamanlı teknolojiyi çok iyi kullanan iş modeliyle büyüdü ve popülerlik kazandı. Her sektör için bir rol modeline büründü. Ulaşımı dijitalleştirme gibi ciddi bir sıçramanın öncüsü oldu. Yakın zamanda ise eski bir kadın çalışanının paylaştığı blog yazısıyla gündeme oturdu. Yazıda, şirket içindeki kimi yöneticilerin cinsiyet ayrımcılığı yaptığı, kadınlara yönelik tacizin şikâyetlere rağmen engellenmediği ifade ediliyordu. İnsan kaynakları biriminin de bu süreci yönetemediği anlatılıyordu. Tartışma yayıldıkça, Uber CEO’su Travis Kalanick; bu davranışların kabul edilemez olduğunu, şirketin yönetim kurulu üyelerinden Arianna Huffington’ın da dâhil olduğu bir inceleme heyetiyle konuyu takip edeceğini duyurdu.

Uber’den alınması gereken ders: Dijitalden yükselen sesi dinleyebilmek

Konu nasıl sonuçlanacak, görmek için erken. Ancak dijitalleşmenin öncülerinden Uber’in bu olumsuzluklardan haberdar olabileceği halde, bunu başaramadığı ortada.  Çalışanların işverenleri değerlendirdiği Glassdoor.com’da, mevcut ve eski çalışanları; şirkette kadınlar aleyhinde cereyan eden birçok yorum yazmış. Bu şikâyetlerin neredeyse tamamı Uber yöneticileri tarafından okunmuş ve yanıtlanmış. Dijitalleşmeyi, açık ve şeffaf tartışmayı yönetim kodlarına taşıyabilen bir kurum, yaşananlar bir skandala dönüşmeden önlemini alabilirdi. Dijital dünya, okumak istediğiniz sürece, büyük miktarda veri ve içgörü sağlıyor. Uber insan kaynakları birimi, konudan çok daha erken haberdar olmayı başarabilirdi.  Uber sadece büyük ve güncel bir örnek. Çıkarılması gereken ders, dijitalden yükselen sesi dinleyebilmek.

İnsanların kendilerini özgürce ifade ettiği dijital platformlardaki bilgiyi; geçmişin-bugünün ve hatta geleceğin bir özeti gibi okumak gerekiyor. Finansal performanstan çok daha kıymetli ölçütler var artık. Kurumların sürdürülebilir performansı, çalışan memnuniyeti, dünyaya kattığı anlam, farklı kimliklere sunduğu olanaklar gibi bir çok alandaki pozisyonu paradan daha önemli. Çalışan memnuniyetini, faydası sıkça sorgulanan anketler yerine; sosyal ağlardan, özgür tartışma platformlarından gözlemlemek daha gerçekçi sonuçlar verebilir. Müşteri beklentilerini okumak için müşterinin markayla temas kurmasını beklemek yerine, samimi biçimde içini döktüğü mecraları takip edip, proaktif biçimde harekete geçmek daha doğru olabilir.

Dijital bir ürünü, dijital yöntemlerle satarak büyümek büyük bir başarı. Ama dijital dünyanın sesini dinleyebilenler, dijitali normalde iletişim kurmanın kolay olmayacağı milyonlarca insanı doğal biçimde algılayabilme mecrası olarak kullananlar, bu dönüşümü içselleştirip tamamen dijitalleşenler bu yeni dünyanın kazananı olacaktır. Dijital dünyanın davranış ve algı biçimlerini hissetmek zorundayız. Yeni köyde, eski âdetlerin geçerli olmayacağı aşikâr.