Periscope’dan para kazananların vergilemesi

Periscope uygulaması, indirildiği mobil cihazlar üzerinden canlı yayın yapılmasına ve diğer kullanıcıların yapmakta oldukları canlı yayınların izlenmesine imkan tanıyor. Siz canlı yayında iken takipçileriniz yazılı mesaj yollayabiliyor, ekranda beliren bu mesajları diğer takipçiler de görebiliyor. Dilerseniz sadece belirlediğiniz kişilere özel yayın da yapabiliyorsunuz.

Periscope, kendi sitelerindeki tanımlamalarıyla, dünyanın bir başkasının gözlerinden keşfedilmesine imkân tanıyor. Bu kişi, Ukrayna’daki sokak göstericisi de olabilir, Kapadokya’da balonla gezen bir turist de.

Uygulama şimdilik sadece 7.2 ve üzeri iOS* işletim sistemi olan cihazlarda çalıştığı için henüz deneyimlemeyen çok kişi var. Lakin çılgınlığın başlaması yakındır.

Herkesin elinde kaliteli görüntü almaya imkân veren 3G uyumlu cihazlar varken, Periscope sizi milyonların izlediği bir sanatçı da yapabilir, “çalışmadan” para kazanan bir “çalışan” da.

Canlı müzik keyfi için evinizden dışarı çıkmanız gerekmez. Seyircilerden biri canlı yayına geçmişse, ücretli kablolu TV yayınına da gerek kalmaz. Ücreti mukabilinde heveslilerden içerik sağlayıcı bir ordu kurabilirsiniz. Olayın olduğu yere muhabir göndermektense olay yerinden canlı yayın yapan birine bağlanabilirsiniz. Pazarlamacılarınızı Periscope fenomenleri arasından seçebilirsiniz. Her türlü sosyalleşmemize katkı sağlayacağı da muhakkak!

Canlı yayınlarınızı peki ala paraya çevirebilirsiniz

Canlı yayın vasıtasıyla elde edilen kazanç, tutarı ne olursa olsun beyan edilmesi gereken ticari kazanç ya da serbest meslek kazancı olarak nitelendirilebileceği gibi sadece belli tutarı aşması halinde beyan edilen arızi ticari kazanç ya da arızi serbest meslek kazancı niteliğinde de olabilir. Şartların sağlanması halinde telif kazancı istisnasından yararlanılabilir.

Kriterler

Vergi yükümlülüklerinin doğru olarak tespitinde aşağıda sıraladığımız sorulara verilecek cevaplar belirleyici rol oynamaktadır:

• Canlı yayın içeriği “eser” niteliğinde mi?
• Canlı yayını yapan kişi müellif mi, yoksa üçüncü bir kişi mi?
• Canlı yayın ticari faaliyet çerçevesinde mi yapılmakta, serbest meslek faaliyeti çerçevesinde mi yapılmakta? Yoksa sadece sosyal paylaşım amaçlı mı?
• Kullanılan ödeme sistemi ve ödeme aracı nedir?
• Satıcı ile alıcı arasında aracı var mı? Aracının fonksiyonu sadece para transferinden ibaret mi?
•  Canlı yayın işi mutad meslek olarak mı yürütülmektedir, yoksa arızi mi?
• Ücretli canlı yayını yapan ya da para ödeyerek içeriğe ulaşan yurt dışında mukim mi? İlgili ülke ile Türkiye arasında çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması var mı?
• Canlı yayın içeriği kullanıcı tarafından mı oluşturuldu?
• Gelir paylaşımı kimler arasında hangi kriterler esas alınarak yapılacak?
• Canlı yayın içeriğinin kullanımı ve ekonomik faydası alıcının Türkiye’deki faaliyetleriyle ilgili mi?

Vergileme

Canlı yayın gösterimi yoluyla elde edilen gelir, ticari organizasyon içerisinde faaliyet gösteren kişiler tarafından gerçekleştiriliyor ise elde edilen kazanç ticari kazançtır, fatura düzenlenmelidir.

Yargı kararlarında vurgulandığı üzere; maddi ve şekli anlamda ticari organizasyonun belirgin olmadığı durumlarda, kazanç doğuran işlemin çokluğu, devamlılık unsurunu belirleyen en nesnel ölçü olarak kabul edilmektedir. Devamlılık unsurunun gerçekleşmesi halinde, bu işlemlerin kazanç sağlamak amacıyla yapılmadığını kanıtlama yükümlülüğü mükellefe düşmektedir.

Özgün canlı yayın gösteriminin, ticari organizasyon içerisinde faaliyet göstermeyen gerçek kişiler tarafından yapılması halinde, elde edilen kazancın serbest meslek kazancı olarak değerlendirilmesi gerekir. Bu durumda, serbest meslek makbuzu düzenlenmeli, KDV hesaplanmalıdır.Elde edilen kazancın serbest meslek faaliyeti olarak değerlendirilebilmesi için ayrıca; yapılan işin sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanması, bir işverene bağlı olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılması ve devamlı olarak ifa ediliyor olması gerekir.

Kendiliğinden canlı yayın yapan kişiler olabildiği gibi; başkalarının siyasi veya ticari emir veya talepleri doğrultusunda, tamamen daha önceden belirlenen belli bir amaç doğrultusunda hareket eden kişiler de olabilir.

Eğer kullanıcı, canlı yayın içeriğini belli bir firmadan temin ediyorsa, talep edilen çizginin dışına çıkmadan kendisine gönderildiği ya da öngörüldüğü şekilde içerik sunumu yapıyorsa, diğer bir söyleyişle tamamen reklamını gerçekleştirdiği firmanın sevk ve idaresinde çalışıyorsa elde edilen gelir ücret olarak nitelendirilebilir.

Gelir Vergisi Kanunu uyarınca, ücret işverene tabi olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilen menfaatlerdir. Ücretin başka adlar altında ödenmiş olması veya kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez.

İş Kanunu hükümlerinin uygulanmamış olması, firma bordrosunda ilgili kişinin yer almaması ya da ticari saik ile değil siyasal amaçlarla hareket ediliyor olması elde edilen kazancın vergi kanunları karşısındaki niteliğini ve vergilemesini değiştirmeyecektir.

İstisna kazanç

Gelir Vergisi Kanunu’nun (GVK) 18’inci maddesi uyarınca; müellif, mütercim, heykeltıraş, hattat, ressam, bestekâr, bilgisayar programcısı ve mucitlerin ve bunların kanuni mirasçılarının şiir, hikâye, roman, makale, bilimsel araştırma ve incelemeleri, bilgisayar yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf, film, video band, radyo ve televizyon, senaryo ve oyun gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar ve internet ortamı, radyo, televizyon ve videoda yayınlamak veya kitap, CD, disket, resim, heykel ve nota halindeki eserleri ile ihtira beratlarını satmak veya bunlar üzerindeki mevcut haklarını devir ve temlik etmek veya kiralamak suretiyle elde ettikleri hasılat Gelir Vergisi’nden müstesnadır.

Eserlerin neşir, temsil, icra ve teşhir gibi suretlerle değerlendirilmesi karşılığında alınan bedel ve ücretler istisnaya dahildir. Dolayısıyla eserlerin ücreti mukabili canlı yayında paylaşımı halinde elde edilen kazanç, istisna kazanç olarak değerlendirilebilecektir.

Stopaj

Kazancın istisna olması stopaj uygulamasına mani değildir. Stopaj yapmakla yükümlü kişilere yapılacak teslimlerde, telif kazancı niteliğindeki ödemeler üzerinden yüzde 17 oranında, telif kazancı niteliğinde olmayan serbest meslek kazancı ödemelerinde yüzde 20 oranında stopaj yapılmaktadır.

KDV ve defter tutma

Canlı yayın işinden para kazanmayı mutad meslek olarak sürekli bir şekilde yapanlar gerçek usulde katma değer vergisine tabi olacak, arızi nitelik taşıyan işler ise KDV’ye tabi olmayacaktır.

Telif kazancı istisnasına giren hallerde, ücret karşılığı eser gösteriminin sadece stopaj yapmakla yükümlü kişilere yapılması ve başka bir serbest meslek faaliyetinin de bulunmaması koşuluyla, KDV yükümlülüğü sorumlu sıfatıyla ödemeyi yapan kişilerce yerine getirilecektir. Bu durumda, kullanıcılar ayrıca defter tutmayacak, belge düzenlemeyecektir.

* EY Türkiye Vergi Bölümü Yeminli Mali Müşavir Onur Elele, Digital Age Haziran 2015 sayısında yer alan “Periscope’dan para kazananların vergilemesi” yazısını Periscope, Android platformunda yer almasından önce kaleme aldı.