Global anlamda ve ülkemiz için zor bir yılı geride bıraktık, geriye dönüp baktığımızda bilişim hukuku alanında hem firmaları hem kullanıcıları yakından ilgilendiren pek çok olay yaşadık, yeni düzenlemelere tabi olduk diyebiliriz. Bunlara kısaca değinecek olursak;
Kişisel Veriler Kanunu yayınlandı
Bu yasa ile kişisel verilerin elde edilmesi, yöntemleri, işlenmesi, saklanması, depolanması ve yurtdışına aktarılması, üçüncü kişilerle paylaşılması gibi hususlar belli standartlara bağlandı. Veri koruma sorumlusu belirleme gibi yeni sorumluluklar düzenlendi. Diğer yandan veri sahibine, verilerinin elde edilme yöntemini ve amacını sorgulama, ne kadar süreyle saklandığını bilme, silinmesini isteme hakları getirildi. Verinin gizli ve bütün olarak korunması için gereken önlemleri almak açısından uyum sürecinin tamamlanması için son tarih ise 7 Ekim’di.
E-ticarete yeni düzenleme
E- ticaret sitelerine yönelik yeni düzenlemelerin taslağı da bu yıl gündemdeydi. Yayınlanan tebliğ taslağı yasalaşırsa; e-ticaret sitelerine bildirim yükümlülüğü gelmiş olacak. Buna göre, e-ticaret yapan firmalar, faaliyet gösterdiği siteyi, mobil uygulamayı ve ödeme yöntemini Bakanlığa bildirmek ve kayıt altına aldırmak zorunda olacak. Ancak satılan mal ve hizmetin türü, ödeme yönteminin kaydı gibi kayıtların kişisel veri içeriyor olması sebebiyle, bu tür veri tabanlarının en ciddi önlemlerle korunması da gerekecek.
Güven damgası yolda
Diğer bir taslak ise e-ticaret sitelerine güven damgası getirilmesini düzenliyor. Zorunlu değil fakat ücretli olması planlanıyor. Ancak örneğin süresi bitince yenilenmezse ‘güvensiz’ listesinde ilan edilmesi söz konusu. Bu damgayı ise, Bakanlığın belirlediği Güven Damgası Sağlayıcıları sağlayacak. Ancak güven damgasını edinebilmek için suç işlememiş olmak, kargo takibi ve müşteri temsilcisi sistemini etkin kullanabilme gibi ibarelerin varlığı aranıyor olacak. Öte yandan 2016’da mesafeli sözleşmelere damga vergisi getirildi ancak bunu takiben başka bir düzenleme ile kapsamı daraltıldı ve sadece elektronik imzalı mesafeli sözleşmelere uygulanacak. E-ticaret alanındaki mesafeli satış sözleşmelerinin damga vergisine tabi olmadığı netleşti.
VPN servislerine engelleme
2016’da sitelerin bant genişliğinin kısılması, yavaşlatılması, kimi zaman ise tamamen erişilemediğine tanık olundu. Genellikle sosyal medyadaki haber, forum, arşiv, blog, mikroblog, videoblog sitelerine yönelik yavaşlamalar yaşandı. Twitter, Facebook, Youtube haricinde bu yıl WhatsApp, Snapchat, Instagram da kısıtlamalara konu oldu. Popüler VPN servislerinin büyük bir kısmı engellendi. VPN servislerinin engellenmesi, 2014 yılında 5651 sayılı internet yasasında yapılan değişiklik ile getirilen düzenleme ile yasal hale getirilmişti. Yasayla, alternatif erişim yöntemlerinin de engellenebileceği düzenlenmişti.
TİB kapatıldı, yetkileri BTK’ya devredildi
Olağanüstü hal sürecinde, 5651 sayılı internet yasasının pek çok noktada yetkilendirdiği TİB (kanunda başkanlık olarak geçer) kapatıldı ve yerine BTK yetkilendirildi. Bu sebeple 671 sayılı KHK ile 5651 sayılı yasadaki yetkiler de BTK’ya devredilmiş oldu.
Kişisel veriler havada uçuştu
2016 kişisel verilerin havada uçuştuğu bir yıl oldu. Sağlık verilerini barındıran veri tabanı ele geçirildi ve ortalığa sızdırıldı. Pek çok kişinin hassas verileri ifşa edildi. Savcılık nezdinde bir çok soruşturma başlatıldı. 50 milyon kişinin kimlik verisi bu yıl da gündemdeydi. Bu verilerin adres, anne – baba, doğum tarihi, nüfus cüzdan seri no gibi bilgiler de içermesi potansiyel bir tehlike yarattı. Anayasa Mahkemesi; işverenlerin çalışanlara sağladığı kurumsal e-posta hesaplarını inceleyebileceğine dair bir karar verdi. Kararda, özel yazışma yapılıyorsa bunun işten çıkarma sebebi sayılabileceği belirtildi. Bu konu hukukçular tarafından epey eleştirildi. Yargıtay, Facebook üzerinde bir kişinin fotoğrafının bir başkası tarafından izinsiz kullanılmış olmasının suç olmayacağı yönünde bir karar verdi.
Yurt dışından vergisiz siparişlere 30 Euro sınırı
Yine bu yıl içerisinde yeni bir düzenleme yapıldı ve ağırlığı 500 gramdan fazla olan drone’ların ve pilotlarının Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü’ne kaydı zorunlu kılındı. Ayrıca ticari faaliyet gösteren bir drone ise Türk Hava araçları tesciline kayıt olması ve sigorta yaptırması zorunlu kılındı. Diğer yandan bazı illerde drone uçurulması güvenlik sebebiyle Valilik iznine tabi kılındı. Yurtdışından e-ticaret ile satın alınan ürünlerin 75 Euro’luk gümrük vergisi muafiyetinde üst sınır 30 Euro’ya düşürüldü.
2016 yılında bilişim hukuku alanında dünyadaki gelişmeler
- İngiltere’de Kraliyet Savcılık Servisi, saldırgan hashtag’ler açanlar ve intikam pornosu yayınlayanlar hakkında soruşturma açılacağını duyuruldu. Ancak bunun hiç bir zaman ifade özgürlüğünün ihlali anlamına gelmeyeceğinin altı çizildi.
- Almanya Ulusal Veri Koruma Kurumu, Facebook’un kişiselleştirilmiş reklam yayınlamak amaçlı WhatsApp’tan abone bilgilerini almasını yasakladı ve daha önceki verilerin silinmesini istedi.
- Avrupa Adalet Divanı, Almanya’da dinamik IP adreslerinin kaydedilmesinin kişisel verilerin ihlali anlamına geldiğine dair bir karar verdi. Yapılan açıklamada, mahkeme kararı karşısında dinamik IP adreslerinin yalnızca 7 gün tutulabileceği bildirildi.
- İnternet üzerinden alışveriş yapılmasını sağlayan ödeme sistemi Paypal, Türkiye’deki faaliyetlerini durdurduğunu açıkladı. Şirketin lisans başvurusunun BDDK tarafından reddedilmiş olmasını gerekçe gösterdi.
- Apple- FBI davası yine bu yıl gündemdeydi. FBI, geçen sene Apple’dan bir zanlının iphone şifrelerini devre dışı bırakmasını istemişti. Apple’a göre ise, davayı FBI kazanırsa, hükümet günün birinde firmayı kullanıcıların kamera ve mikrofonlarına erişim ve gözetleme konusunda zorlayabilecekti. Facebook ve Twitter’da Apple’a bu konuda destek verdi. FBI, konuyu kendisi çözümleyerek tartışmaya noktaya koydu.
- Avusturya’da 18 yaşında bir genç, Facebook’ta çocukken ailesinin kendi fotoğraflarını paylaşması sebebiyle onlara dava açtı. Bu durum, çocukların da özel hayatın gizliliği talebinde bulunabileceğini ortaya koydu.
- AB Komisyonu üç yıllık vergi soruşturması sonunda, Apple’ın İrlanda hükümetine 13 milyar Euro tutarında ceza ödemesine karar verdi. Apple ve İrlanda Maliye Bakanı, kararı temyiz edeceklerini belirttiler.
- Samsung Galaxy Note 7 cihazların patlama sorunu sebebiyle uçaklara dahi cihazların alınması yasaklandı; ayıplı ürün sebebiyle davaların açılıp açılmayacağı merak konusuydu ki, davalar açılmaya başlandı.
Av. Şebnem Ahi
Yorumlar