27 Haziran 2013’te yürürlüğe giren 6493 sayılı Ödeme Hizmetleri Kanunu’na ilişkin alt düzenlemeler 2014 yılında kamuoyuyla buluştu. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’ndan (BDDK) lisans verme işlemleri ve faaliyet izni prosedürlerinin tamamlanması işleri ise halen devam ediyor. Kanunla birlikte gelen yeniliklerin özellikle online ödeme hizmetleri sektörünü daha güvenli, şeffaf ve rekabetçi hale getirmesi bekleniyor. Banka dışındaki aktörlerin güvenli şekilde sisteme kazandırılmasını hedefleyen kanunun getirdiği yenilikler, hali hazırda sektörde bu kapsamda iş yapan kurumlar için uyum sağlama adına zorlu bir süreç gibi görülse de bugünlere gelene kadar ödeme sistemleri sektörü Türkiye’de çok daha zorlu süreçlerden geçti. Kısaca hatırlayacak olursak:
Kartlı Ödeme Sistemleri’nin Türkiye’ye ilk geldiği 1968 yılından bu yana Ödeme Sistemleri ile ilgili çok hızlı ve büyük değişimler meydana geldi. Özellikle 1980’den sonra ödeme sistemlerinde büyüme artarak sürmüş, kartlı ödemeler ile ilgili bankalararası takas ve hesaplaşma işlemlerinin daha sağlıklı ve sistematik bir şekilde gerçekleştirilmesi amacıyla 1991 yılında BKM kuruldu.
Ödeme sistemlerinin dokunduğu alanların genişlemesi bankaları inovasyona yöneltti
1991’de 5,9 milyon banka kartı ve 766 bin kredi kartı, 2015 Haziran dönemi itibariyle 110,5 milyon banka kartı ve 57,8 milyon kredi kartına ulaşmış, kart kabul eden POS’lar ise 1,6 binden 2.5 milyon adede erişti. Zaman içinde kartlı ödemelerin hitap ettiği alan da genişlemiş ve bu bağlamda e-ticaret işlemleri de 2006 senesi itibariyle gelişmeye ve yaygınlaşmaya başladı.
Sektördeki işlemsel artışlar ve ödeme sistemlerinin dokunduğu alanların genişlemesi bankalarımızın inovasyon yaratma ve ödemeler ekosistemindeki paydaşların ihtiyaçlarını karşılama heyecanları ile de desteklendi. Yeni teknolojiler ve ödemelerde güvenliği arttırmaya yönelik çözümler de özellikle 2000’li yıllardan itibaren öne çıktı. Mevzuat açısından bakıldığında, 2006 yılında 5464 Sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu yürürlüğe girmiş ve ödeme sistemleri içinde önemli bir yeri olan kartlı ödeme sistemleri regüle edildi.
Yeni Ödeme Hizmetleri Kanunu’nun sektöre getireceği yenilikleri ve pazarda yaratacağı değişikleri Bankalararası Kart Merkezi (BKM) Genel Müdürü Dr. Soner Canko ile konuştuk.
Savaş Önemli: İlgili prosedürlerin tamamlanmasıyla birlikte Ödeme Hizmetleri Kanunu’nun sektöre katkıları neler olacak?
Soner Canko: Kanun, bu güne kadar kanunlarda düzenlenmeyen e-para kuruluşlarını ve ödemelere aracılık yapan ödeme hizmet saylayıcılarını düzenlemesi nedeniyle, ödeme ekosisteminin BDDK denetiminde daha düzenli ve kontrollü bir şekilde gelişmesini sağlayacak. Kanun ayrıca, bankalara ve çeşitli finansal kuruluşlara hizmet veren menkul kıymet mutabakat ve ödeme sistemlerini düzenleyerek bunların Merkez Bankası tarafından denetimini öngörüyor. Ödemeye aracılık işlemlerinin ve kanun kapsamında çalışacak kuruluşların regüle edilmesini sağlayarak, güvenlik ve düzenli denetim gerekliliklerini netleştiren ve bu sayede ödeme ekosisteminin daha sağlıklı olarak işlemesini sağlayacak bir çerçeve oluşturulmuş.
Sizce kanunda olması ya da olmaması gereken hükümler neler?
Kanun, Avrupa Birliği mevzuatına uyumlu bir şekilde ve Türkiye şartları da dikkate alınarak hazırlanmış. Dolayısıyla pazar gerekliliklerine uyumlu bir yapı sağladığı düşünülmekte. Hali hazırda sektörde bu kapsamda iş yapan kurumlar için kanuna uyum zorlu bir süreç gibi görülse de regüle pazarların daha sağlıklı bir gelişim içinde olmaları yadsınamayacak bir gerçek.
Kanunla birlikte gelen ciddi yaptırımlar da söz konusu. Bu durum online alışveriş pazarını kısa ve uzun vadede nasıl etkiler?
Olumsuz bir etki beklemiyoruz. Aksine online alışveriş pazarının daha düzenli ve kontrollü olarak daha sağlıklı gelişebileceğini düşünüyoruz.
Yeni dönem bankalar için de yeni bir rekabet alanı açacak. E-ticaret tarafında çözümleri artıran bankalar bir adım öne çıkacak. Sizce bankacılık sektörü buna hazır mı?
Bu alanda faaliyetlerini çeşitlendirmeyi planlayan bankalar olması halinde gerekli çözümleri üreterek kısa sürede adaptasyon sağlayabilir durumda olduklarını ve güçlük çekmeyeceklerini düşünüyoruz. Bankaların kuvvetli finansal ve teknik alt yapıları buna imkân sağlıyor. Burada kritik nokta bu alanda çözüm sunmaya karar vermek olacak. Söz konusu kanun mevcut iş modellerini sermaye yeterliliği, işleyiş, güvenlik ve denetim açısından düzenlemekte. Dolayısıyla hali hazırda bu sektörde faaliyet gösteren firmalar dışında yeni oluşumlar görmeyi beklemiyoruz.
Yeni kanun BKM’yi hangi noktalarda ilgilendiriyor?
Bankalararası kartlı işlemlerin takas ve hesaplaşmasını (mutabakatını) yürüten BKM, yeni kanun kapsamında Ödeme Sistemi İşleticisi konumundadır. Kanunun yürürlüğe girmesi ile beraber bu konuda Merkez Bankası’ndan alınması gereken faaliyet izni çalışmalarına hemen başlandı ve süreç başarılı bir şekilde tamamlandı. 19 Haziran 2015 tarihli Resmi Gazete’de ise faaliyet izni aldığımız kamu ile de paylaşıldı.
Yorumlar