Digital Age Summit dünyaca ünlü konukların katılımıyla başladı. Oxford Universitesi Matematik Profesörü Prof. Dr. Marcus Du Sautoy’un ‘Algoritmalar: Modern Yaşamın Sırları’ başlıklı sunumunda algoritmaların kullanılma biçimlerinden bahsetti. İşte Sautoy’un sunumundan bazı notlar…
Son birkaç yılda insan ve dijital etkileşim açısından oyun gerçekten değişti. Dijital dünya 0’dan 1’den oluşuyor. Bunun arkasında bir algoritma var. Etkileşimi anlamak için, algoritmayı gerçekten anlamamız lazım. Dijital dünyanın itici gücü nedir? Algoritmalar hayatımızı kolaylaştırabilir ya da onlar tarafından itilip kakılabiliriz. İstediğimiz şeyleri yaptırabilmemiz için bu algoritmaları anlamamız lazım. Algoritmalar hayatımızın kalitesini iyileştirdi. Mesela Google, aradığınızı bulmanızı sağlıyor. Arkasında muazzam bir matematik algoritması yatıyor. Hayattaki en iyi eşi bulmak için bile algoritmalar kullanılıyor. Algoritmaları o kadar çok kullanıyoruz ki, artık beynimizdeki bilgileri buraya aktarmaya başladık. Örneğin Amazon bana hiç duymadığım harika kitapları tavsiye ediyor. Arkasında bunu yapan bir insan yok. Algoritmalar etkileşimler, hissiyat anlamında makineler insanlar gibi davranabilir mi sorusunu yanıtlamaya çalışıyor.
Algoritmaların nasıl çalıştığını anlayan bir adam Navinder Singh Sarao borsada sahte sinyaller ve emaillerle kayıplara neden oldu. Algoritmaları anlayan biri bunu yapabiliyor. Binlerce yıldır algoritmalar kullanılıyor aslında. Yöntemlerin incelenmesi ve bir yöntemin ne zaman, ne için kullanıldığını anlamak.
Algoritmalar dijital dünyanın ruhunu yansıtır
İyi algoritma için, talimatlar tam olarak belirlenmiş olmalı, prosedürün iyi bilinmesi, her durumda çalışır ve hızlı olması önemli. Bunlar matematikçilerin iyi olduğu noktalar. Bence en iyi algoritma Google’ın arama motoru.Google’ın arkasında matematik algoritması yatıyor. Sürekli aradığınız kelime ilk başta çıkar, bunu hack etmek kolay. Google’ın arama arama sırası bazı algoritmalara göre değişiyor. Matematikçiler matrixleri kullanarak arama sırasının neye göre belirlendiğini buluyor. Örneğin, Oxford’un sitesi çok yüksek page rank’e sahip. Çünkü herkes link veriyor. Oxford’un page rank’inden dolayı linklediği siteler de önem kazanıyor.
Marcus du Sautoy algoritmaların nasıl çalıştığını sahneye davet ettiği isimlerle uygulamalı olarak gösterdi.
Algoritma şöyle çalışıyor: Kızlar, ilk tercihlerine teklifte bulunuyorlar. En çok maça papazı rağbet görüyor. Bu senaryoda Romeo’muz karo papazı ama kimse onu istemiyor. Algoritma şöyle diyor: Maça papazı, kızı seçiyor. Algoritma tekrar işleyecek: ikinci tercihler. Reddedilenler, sonraki tercihlerine gidiyor. Algoritmanın sağladığı eşleşmelere göre kimse kimsenin karısına, kocasına kaçmayacak. Böyle eşleştirmeler önemli konularda da kullanılıyor. Aynı şey sağlık sektöründe İngiltere’de böbrek nakli için kullanılıyor. Eşleşme olmayınca böbreğinizi akrabanıza veremiyorsunuz ama ülkenin diğer ucunda eşleşen biri olabiliyor.
Farklı endüstriler algoritmalarla birlikte daha verimli hale gelecek. Özünde insan olan endüstriler de değişmeye başladı. Sağlık ve hukuk gibi, özünde insan olan sektörlerde algoritmalar nasıl işleyecek, bunu araştırıyoruz.
Yorumlar